NEEM VAKER EEN BLOEMETJE MEE!
Dat we door corona vanzelfsprekende gebruiken en gewoontes ter discussie gaan stellen – goed idee. Alleen wie gaat hier ‘als alles voorbij is’ in mee? Zoals Lidewij Edelkoort het zich voorstelt op haar ivoren toren in haar alternatieve luxe-bubbel? Dream on honey. Het nieuwe normaal gaat voor problemen zorgen. Ik hoop dat de parfumindustrie door deze pandemie zich eens flink wat vragen gaat stellen over de ratrace waarin het zichzelf heeft gemanoeuvreerd.
Want de industrie is zeker toe aan een intensieve cursus zelfreflectie, want zoals het zich de laatste decennia heeft gemanifesteerd, daar valt veel op af te dingen. Zo ongeveer negen op de tien geuren floppen, de consument – hier volgt een flauwe woordspeling – laat zich telkens weer bij de neus nemen. Advies: wordt kritischer, koop kritischer. Hoe? Dat moet je zelf weten. Weet alleen dat achteloos consumeren, achteloos achter namen en trends aanhollen in the end minder voldoening geeft.
Maar eerst: ik zong gister uit volle borst vanaf mijn denkbeeldige balkon alle moeders toe om ze te bedanken for whatever: ‘Ach moederlief, toe huil niet meer, ik vroeg het u al zo’n menigen keer, en ach moesjelief, op Moederdag waarschijnlijk geen lekker geurtje meer, leg je er maar bij neer!’
Want het is me wat: het eerste, echte jaarlijkse belangrijke omzetmoment in de parfumerie is voor het eerst op afstand beleefd. Verplicht! Helemaal niet gezellig, toch? Ook al pakken ze mamma’s favoriete geurtje – ‘Wat een verrassing, lieverd!’, knipogend naar partnerlief – nog zo smaakvol in via de online-shop inclusief samples plus overbodige tierelantijnen.
Zoals al vaker geklaagd: www.tisgewoonnietleukmeer.nl. Werd weer eens bevestigd toen ik vorige week, na maandenlange afwezigheid op www.nowsmellthis.com zat: was ver-ver-verbijsterd over de aan-aan-aanhoudende stroom nieuwe geuren, nieuwe merken met allemaal dezelfde inwisselbare boodschap. Creativiteit, speelsheid, elegant fun, eigengereidheid – voormalige ‘wapens’ van de industrie – schitteren door afwezigheid. Zelfs ‘indi’-merken gaan mee in het slaapverwekkend marketing-gemiep en storytelling-geleuter.
Een stuitend voorbeeld: Givenchy. Dit couturehuis presenteerde onlangs zijn vierde nichelijn. Vierde! Waren de vorige drie dan niet goed genoeg? Niet goed genoeg meer? Wat maakte die overbodig? Les Millesimes (van 2005 tot 2010). Les Creations Couture (2012). L’Atelier de Givenchy (2014 tot nu). Wat voegt La Collection Particulière toe? Gôh, wat hip, negen geuren die je kunt ‘do-it-yourself-en’ (alsof je ‘oude’ Givenchygeuren of welke dan niet kunt mengen).
‘Heel slim’: je moet naast de ‘basisgeur’ – Accord Particulier – op zijn minst kiezen uit twee à drie flacons voor het beoogde meng-effect. Welke worden het? Enflammé, Garçon Manqué, Indompté, Oiseau Rare, Peur de Rien, Sans Artifice, Sans Merci en Trouble Fête. Leuke namen, maar in dit geval te bedacht en ‘te lopende band’ en te ‘hapsnap’. Garçon Enflammé, Garçon sans Merci, Garçon Indompté en Oiseau Indomptée had ook gekund.
Gôh, wat leuk voor de storytelling: La Collection Particulière is geïnspireerd op Les Séparables uit 1952, de eerste haute couture-collectie van de master himself. Want je zou bijna vergeten dat (Hubert de) Givenchy ‘oorspronkelijk’ een couturehuis was en geen lopende-band-geuren-fabriek. En gôh, wat nog leuker weer, het schijnt dat Audrey Hepburn – daar is ze weer – helemaal gecharmeerd was van Les Séparables. Het was zelfs het begin van een love story tussen Hubert en Audrey. Natuurlijk perfect voor de storytelling-sugarcoating die waarschijnlijk heel braaf overgetypt zal worden door de uitgenodigde influencers en beautyjournalisten. Moet gezegd: heb op www geen foto’s van de lancering gezien – corona? Bestaan beauty-influencers nog wel?
Ander voorbeeld: Gucci Guilty Pour Homme EdP. Wat er allemaal in stelling wordt gebracht om de geur te ‘rechtvaardigen’. Het ‘verdiept de traditionele codes van mannelijke schoonheid met mysterie en het onconventionele, en is gecreëerd voor de eclectici en de durf-als. Het vieren van de vrijheid in het verhaal van #ForeverGuilty wordt gecontinueerd.’ Wat krijg je: een makkelijk niemendalletje-gevalletje dat bijna iedereen niet vies vindt. Maar van je stoel vallen, iets wat je toch verwacht gezien de gender-vervagende modecollecties – no way. ‘Gecreëerd om te provoceren’ – gebeurt niet.
Oké, nog eentje dan: Tom Ford. In den beginne was ik very impressed door zijn debuut en the follow ups, maar sinds kort: The Estée Lauder Companies has taken over too much. Te veel geuren en te makkelijk en te weinig Ford. Zoals Beau de Jour. Ja, ik begrijp de link met Belle de Jour, de film uit 1967 met Catherine Deneuve in de hoofdrol als verveelde huisvrouw in transitie naar hoer. Maar dan het ‘verkooppraatje’ op de inmiddels virtuele werkvloer: ‘For the perfectly groomed gentleman who considers every detail (‘yawn’). He exhibits the best version of himself (‘yawn-yawn’) to the world, but beneath the surface is something deeper, refreshing and sublime in all its layers’ (‘yawn-yawn-yawn’). Echt origineel, nog nooit eerder gehoord. Tom, hoe kom je op het idee! Ja, en wat fijn, je hebt sinds kort ook een eigen verzorgingslijn? Met of zonder pure Botox-injectables@home-lijn met of zonder pijn?
Nou, nog eentje dan, maar dat dan is ook echt de aller-aller-laatste: Carven (de couturier overleed in 2015 op 105jarige leeftijd – hoe vind je die?). Ooit klassiek vanzelfsprekende chic – Ma Griffe, Vétiver – in de jaren vijftig, zestig en zeventig. Daarna vergeten, nog verder vergeten en toen herontdekt, nieuw even ingeblazen zowel op mode- als parfumgebied – waaronder het passief-vreugdeloos herinterpreteren van haar klassiekers. Om daarnaast – hupsakee – met een sextet travel fragrances en Dans ma Bulle aansluiting te zoeken met meisjes die zich identificeren met graatmagere-verveeld kijkende NYTM-kanshebbers. Nog eentje, ik beloof het nu echt, of eerder gezegd 13. Van de hand van Céline, bedacht door Hedi Schlimane. Hoe leuk is dat (niet): gebaseerd op zijn geurherinneringen, niet die van Céline.
Quo vadis? Moeten we verder? Een antwoord heb ik niet. Of misschien wel. Ik ben nu ‘heel erg’ voor het ‘ter plekke ruiken’, in je opnemen en dan gewoon verdergaan. Bij geur niet direct aan een flacon denken. Ik liep vorige week bij een vriendin (vlak bij mij in de buurt) door haar enorme tuin. Ik wees haar op de overweldigende ‘aanwezigheid’ van bloeiende meidoorn en sering. Had ze nooit bij stil gestaan. Deze week liep ik ook te ‘leuren’ met boeketjes lelietjes-van-dalen door mijn buurt – velen wisten niet welk zoet-fris parfum ze verspreiden. Met andere woorden: neem vaker een bloemetje mee en laat mensen de olfactoische sensatie ervan ervaren. Geurtje kopen kan altijd nog.
Nee, ik word geen alternatieve kruidentuingeurtjes-fetisjist, maar iets in mij zegt dat ‘teruggaan naar de natuur’ – de zoete klaver staat op het punt uit te barsten, de kamperfoelie is ook drukdoende – mensen dichterbij bij de essentie brengt van ‘wat geur vermag’. En dat je, dit wetende, samengestelde geuren in de parfumerie meer gaat waarderen – het wonder van het vermengen van verschillende ingrediënten. Het zou fijn zijn dat daar in de parfumerie ook meer de nadruk op zou worden gelegd: ‘Wat u nu ruikt is pure jasmijn’ – in plaats van te truttetutten over dromen, vergezichten, het beslechten van barrières, emancipatie, geslachtsgelijkheid en ander marketing-gebral.
En dat de – als zo ooit weer werk krijgen – influencers hier in meegaan in plaats van in opdracht te gillen, te juichen, virtueel klaar te komen, maar niet capabel waarom ze nu zo opgefokt doen, behalve dan vanwege de schnabbel-babbel-knabbel-opbrengst.
Vraag lukraak mensen met of zonder mondkapje – op straat, in een loungetent, bij de kapper, in de parfumerie, in de supermarkt – of saffraan ze iets zegt. Mede door de groeiende populariteit van tv-programma’s over koken en foodblogs, is de kans groter geworden dat ze inmiddels weten dat het een kruid is – officiële naam crocus sativis – dat aan de Milanese risotto zijn typische smaak en geur geeft. Oh ja, en natuurlijk dat het heel duur is, want handmatig geoogst. Saffraan is een verbastering van het Arabische ‘za’faran’, de oorspronkelijke habitat van saffraan, wat geel betekent. Vandaar.
Dit zegt Amouroud in verband met de geur Safron Rare: ‘De rijkdom rust rustig in de timide, paarse krokus – een bloem die een paar korte dagen bloeit. De rijke rode en geurige stigmata (hiermee worden de stampers bedoeld) zijn binnenin verborgen, drie per bloem. Zorgvuldig met de hand geoogst, worden ze in de zon gedroogd om hun kostbare, ongewone, zijdeachtige aroma te concentreren. De rijkdom van deze luxe noot is betoverend en lang houdend’.
Met heel veel moeite ruik ik de fresia. Maar het is eerder een notie van iets frisbloemigs tegen een donkere achtergrond: een frisse maan aan de nachtelijke hemel – zoiets. Dan door snuivend neem je wel goed de rozen en geranium waar. En die worden door de saffraan als het ware veredeld, de hoogte in geduwd. Hoe te omschrijven? De rozen worden zoeter maar niet te zoet, niet kermis. Worden zachter maar vallen niet in de vanille-valluik. Een de licht gekruide zoetheid van saffraan blijft ook op zichzelf staan. Wil zeggen: je neemt de saffraan ook solo waar.
Ik snap het: ouders, opa’s en oma’s, tantes en ooms hebben het beste voor met hun kinderen/kleinkinderen, neefjes en nichtjes. Dus zo lang het kan, wordt de bikkelkeiharde wereld verpakt als een paradijs met Disney-slagroom overspoten. Meisjes zijn bijna verplicht om in roze tule naar balletles te gaan, jongens worden ‘pief, paf, poef, ik ben de cowboy en jij bent de boef’. Of kiezen ze allebei voor verfilmde strips- en Starwars-helden die – lekker handig in het huidig tijdsgewricht – vaak gender neutral zijn.
Want het nadeel/voordeel van viooltjesgeuren is dat ze vaak eendimensionaal ruiken; als soli-fleur houdt ze zich aan haar taak: ze overheerst door haar zoete, ietwat zuurtjesachtige toets. Ook al open je citroentjesfris, ook al combineer je haar met iris en pluk je wat viooltjesblad voor de groene noot: zoet moet ze blijven. Een van de beste voorbeelden: Grey Flannel (1975) van Geoffrey Beene – voor mannen dat wel (en nu voor een habbekrats te koop).
En god beter het, moet dit nou die complete restyling van het hele merk? Moet dit nou ook: alleen maar 100 ml? Je zou gezien de prijs ook een 30- en 50ml-mogelijkheid willen. Moet dit nou Notino; waar wilt u de muilpeer hebben: u vraagt slechts € 123,00 in plaats van de door LM Parfums bepaalde € 250,00 – bijvoorbeeld bij 
Meine Ruhe is hin. En maar zoeken. En maar zoeken. Und finde es nirgendwo. Zelfs, terwijl me het toch een logisch startpunt lijkt, niet op de site van Xerjoff: de betekenis van Uden.
Of is dat de tabaksbloesem (nicotiana fragrans)? Hoewel het technisch mogelijk is het parfum van de tabaksbloe(se)m te extraheren, wordt het – nog – zelden gemaakt. De geur wordt vergeleken met anjer maar dan een met frisse, beetje fruitachtige ondergrond. Nou, en dat kun je dus heel goed namaken in het parfumlaboratorium.
Het wordt voor de parfumerie steeds moeilijker om een van hun geliefde sprookjes te verkopen: de verlokkingen van exotische oorden. Plekken waar nog alles is waarnaar je verlangt of naar moet verlangen volgens reisbureaus, enthousiaste verslagen op tv, in kranten en bladen, op internet (inclusief de nieuwe verleiders, de influencers).
Zou Thierry Wasser het regenwoud van Sumatra een keer bezocht hebben? En deze impressies aan de pr-afdeling hebben doorgegeven? ‘Diep in het hart van het Indonesische regenwoud, onthult zich een onontdekte natuurlijke wildernis. Zonlicht spat op bodem, de weelderige vegetatie wekt elk zintuig, terwijl flarden patchoeli en cederhout samensmelten met de geur van vochtige aarde onder de voeten het pad effectief vervaagt.’
Een gunstig voorteken voor een goede verkoop, het zal u niet verbazen: een naam die lekker in de mond ligt en nog makkelijker – allitereert met de naam van producent. Nou en dat doet Carat. Het heeft me ‘altijd’ verbaasd dat dit woord nooit-niet eerder door Cartier of andere juwelier, of welk luxemerk dan ook op een parfumetiket werd geplakt. Want de link met chic – en dat is volgens velen parfum nog steeds – is direct gelegd. Een old fashioned bewijs: het gelijknamige parfum maar dan van 4711 uit 1935, populair tot ver in de jaren zeventig. Toen parfum nog echt, maar dan ook echt een soort van chic was.
Carat volgens Mathilde Laurent: ‘Ik wilde een geur creëren die glinstert met al het vuur van een diamant. Het kwam bij me op om het diffractieprincipe op de geur toe te passen: verspreid licht verschijnt als flitsen van regenboogkleuren in een diamant. En dus koos ik zeven mooie verse bloemen die samenkomen om een nieuwe bloem te vormen, abstract maar levend, zoals het licht van de diamant’. Diffractieprincipe? Google het maar en fel uw oordeel.
Nader onderzoek wijst uit dat ‘de zeven mooie verse bloemen’ viooltje, iris, de hyacint, ylang-ylang, narcis, kamperfoelie en tulp zijn die samen als het ware een regenboog/prisma vormen. Maar, het is niet de bedoeling dat je deze zeven geuren apart, stuk voor stuk, opeenvolgend kunt ruiken, want het idee is een abstracte bloemencompositie.
Was even uit de lucht. Waarom? Algemene overkoepelende gedachte bij de verschillende ‘minor issues’ die nu spelen binnen uit buiten de grenzen: welke kant gaat het met de wereld op, en aan welke kant van de geschiedenis wil Geurengoeroe eigenlijk staan?
Yes I know: ik ben de laatste tijd behoorlijk negatief over de mainstreamgeuren die luxe merken op de markt brengen. Maar dan op eens verschijnt er een zonnestraaltje achter deze donkere luchtjes, een ray of light die je blij maakt en iets van hoop biedt, dat het ook anders kan. Het zonnestraaltje in dit geval: Toy Boy.
Door toy boy te koppelen aan een teddybeer – vaak gezien als symbool van een prettige jeugd die eenmaal cadeau gekregen de rest van je leven wordt gekoesterd en meeneemt – maakt Moschino er weer ‘speelgoed’ van. De cirkel is rond. Door de beer van Toy 2 in zwart onder te dompelen, wordt zijn artistieke waarde verhoogd en overstijgt het het gadget-gehalte.
Ga maar na: de opening is als zuchtje van rode bes en groene peer die snel plaats moeten maken voor een ‘spicebomb’: warm-kruidig elemihars omringd door nootmuskaat en kruidnagel in overdose die ervoor zorgen dat het bloemenakkoord van magnolia en roos een donker randje krijgt (versterkt door vetiver).
Nu ben ik toch heel benieuwd hoe een geur als deze door inkopers van parfumerieën wordt gezien? En wat me het meest verbaast: hoe kun je Mademoiselle als managing operator (of hoe je functie dan ook omschreven mag worden) van Azzaro Parfums in hemelsnaam goedkeuren? Ik zou zeggen: je huiswerk overdoen. Want van welke kant je het ook bekijkt: het is geleend van de concurrent. Maar dat heet dan waarschijnlijk slim.
Met als treurig hoogtepunt: de promotieclip – valt er nu echt niet uit een vaatje te tappen? Oh-la-la zus, oh-la-la zo. Paris je t’aime. Me too hier, me too daar, waar je maar kijkt. Voor dat deze hashtag wereldberoemd werd, was dit begrip in de parfumerie al bekend als een geur van de concurrent in een ander jasje presenteren – ‘This is our Blue de Chanel’, ‘This is our Mademoiselle’.
Als je als Geurengoeroe al millennia in het vak zit, kom je er op een gegeven moment na eeuwen achter dat – met zoals bijna alles in het leven – bepaalde trends, modes, verschijnselen en vooral wishfull thinkings weer terugkomen met de regelmaat van het nieuwe jaar. In de parfumwereld vooral het laatste. Neem de man: daar worden allerlei stickers op gedrukt, wordt in diverse mallen geperst hopende dat hij in het echte leven zich er naar gaat gedragen: 
Om aan te tonen, dat Dolce & Gabbana maatschappelijke ontwikkelingen goed aanvoelen, hebben ze als ‘woordvoerder’ een echte, echte man ingehuurd, de Italiaanse influencer Mariano di Vaio: ‘Husband, father, businessman and king of his everyday life’. Voor je het weet wordt Di Viao aanstuurder van een nieuwe politieke beweging, want het kan in Italië snel gaan wat dat betreft – men neme Mateo Salvini, Mateo ‘Selfini’. En om het geheel muzikaal te omlijsten, hebben Dolce & Gabanna zelfs Ennio Morricone weten te strikken voor een gelegenheidscompositie.
Na het platgeslagen parfumgepruttel van de laatste twee posts, tijd voor een geur die hopelijk iets meer met me zal doen. Dus grijp ik in mijn geurproefjesgrabbelton (categorie niche) en vis er Narcotic Flowers uit. Toeval, of wil een hogere macht (Moeder Natuur zelve?) me erop wijzen dat er ook nog bloemengeuren worden gemaakt die écht werken. En noem een geur Narcotic Flowers die, na ruiken, zijn naam niet waar lijkt te maken, than you are in real trouble.
Ook onderdeel van de filosofie: ‘Alle geuren worden in eigen huis samengesteld, in kleine hoeveelheden geproduceerd en in ons Grasse-atelier gebotteld. Alle geuren worden gemengd in een basis van 100 procent gecertificeerde organische Franse graanalcohol’.
Anno 2019 weer. Is het een tussendoortje, terwijl ondertussen wordt gewerkt aan een nieuw groots parfum? De laatste in deze is toch echt 
De een vindt het zaligmakend, de ander wordt per direct misselijk als die bij het passeren van een coffeeshop wordt getrakteerd op een wolk van wiet/cannabis/marihuana/hennep/ hasjiesj kringelend uit tevreden opgestoken stickies. Ik behoor tot de laatste categorie – krijg er direct scheurende koppijn van.
Mark Buxton vertelde mij ooit in 2014 tijdens de presentatie het boek Famous City Amsterdam (waarvan de opbrengst ging naar de non-profit stichting gelijknamige stichting voor kankeronderzoek) dat in de geur die hij speciaal voor deze gelegenheid had gemaakt – Amsterdam – ook cannabis zat, want daar associeert hij de hoofdstad direct mee (hij is niet de enige). Niet de echte cannabis, maar een combinatie van bergamot- en zwarte bes-moleculen (en nog een ingrediënt die me maar niet te binnen wil schieten). Met een effect dat voor mijn gevoel heel dicht in de buurt van de real stuff komt.
Leuke naam. Toch? Ik heb het persbericht niet gezien, maar kan me bijna niet indenken dat geur níet meedrijft op de feministische golf (denk #metoo) die sinds kort ook door de parfumerie waait. 
Nog even over de naam. In 1975 lanceerde Yves Saint Laurent Eau Libre, de eerste naoorlogse commerciële ‘fluid’-geur voor man en vrouw, en toen zeker bijzonder, voor alle rassen. Een flopperdeflop van de eerste orde. Jammer, en dat terwijl toen het hippy love & peace-gedachtegoed op zijn hoogtepunt was. De master himself merkte achteruit blikkend ooit op: ‘Als couturier moet je de tijd niet vooruit zijn, maar op tijd zijn’.
Het is triest maar waar: een bloemenparfum kan niet meer opnieuw uitgevonden worden. De reden: de mogelijkheden van de parfumeur zijn gewoon beperkt. De enige die dit nog zou kunnen bewerkstelligen is kunstmatige intelligentie volgens mij. Waar ik dus met smart op wacht.
Járen geleden toen het begrip niche geleidelijk aan in mijn hersenen begon door te sijpelen – wil zeggen: ik naam het voor notie aan; deed er niet echt veel mee – ontdekte ik 1920. Ik was toen ‘best wel’ onder de indruk, want ik rook meer dan ik gewend was. Wat dan?
Net zoals 1920 komt die zeer natuurlijk over, maar dan niet zozeer extremer maar eerder intenser, wat natuurlijk eigenlijk hetzelfde is. Alleen staat intenser in mijn beleving meer voor verfijning, terwijl extreme meer marketing driven is.
Op deze geur zou je bijna kunnen promoveren – want er gebeurt zoveel. Vooral ‘om’ Mémoire d’une Odeur heen en de ‘inclusieve’ ambities van Gucci die ook in deze geur geïncorporeerd zitten. En dan de presentatie. En laten we het sturende ingrediënt kamille niet vergeten. Geurengoeroe begint gewoon en ziet wel waar het eindigt.
Coty’s bezwaar kun je je wel enigszins voorstellen, met name de opening: kamille ruik je du moment je het opspuit. En dat is wennen voor de door mainstreamgeuren platgeslagen neus. Want je ondergaat een uitgesproken warme, aromatische ‘ruwe’ noot met groene en ‘stro-achtige’ nuances met een zoete hint die doet denken aan honing en stuifmeel – weeïg mag ook. Maar als de kamille is vervlogen, dan kom je terecht op bekend terrein. Morillas voegde een speciale variëteit van jasmijn toe: koraaljasmijn – ook bekend als ‘nachtjasmijn’ en ‘boom van verdriet’.
Ik schrijf dit verhaal op de dag die is aangekondigd als de laatste mooie van het jaar (15 september 2019). Aangezien het klimaat op alle vijf continenten en de zeven wereldzeeën de laatste tijd zich anders ‘gedraagt’ dan we gewend zijn, zeg ik: ‘Zeg nooit nooit.’
Misschien komt Musc Shamal meer tot leven als je de betekenis weet; zo wordt de hete, droge noordwestelijke wind genoemd die ‘s zomers over de Perzische Golf suist en vaak zandstormen veroorzaakt. Past dus perfect in het plaatje van duizend-en-een-nacht. Musc Shamal is helemaal van deze tijd. Wil zeggen: het accentueert de poederige noten van musk, maar voorkomnt dat die clean en schoongewassen overkomt.
Als contrast is er Orangerie Venise: een echte fantasienaam, want tijdens mijn bezoeken aan de dogestad heb ik er nooit een gezien. Kan natuurlijk komen doordat Giorgio Armani over betere contacten beschikt – ik vermoed dat bij de vele stadspaleizen orangerieën zijn gebouwd. Dit lees ik op 
De ‘ware’ nicher haalt waarschijnlijk zijn neus er inmiddels voor op, maar Geurengoeroe niet. Hij vindt Etro nog steeds een uitstekend, interessant en aantrekkelijk merk. Geen aanstellerij, de inspiratie meestal gelieerd aan de wortels van het bedrijf en de geuren zelf: klasse, uitgebalanceerd.
De overeenkomst tussen Lancôme en de nieuwe geur van het cosmeticahuis, Idôle? Het ‘dakje’ op de ‘o’. Slim gedaan, want hierdoor lees je beide woorden ‘in dezelfde sfeer’. Ook toegepast – herinnert u zich deze nog – op Hypnôse uit 2006 en nog verder terug op Ô (1969) en de variaties die daarop volgden.
Klinkt simpel, maar om deze twee bloemen perfect te laten shinen, werd door de drie – vanzelfsprekend vrouwelijke – neuzen de volgende variaties verzameld: Isparta-rozenblad-essence. Speciaal bewerkt voor Lancôme; geloof jij het? En hoe ruik je dat dan? Centifoliaroos-absoluut uit Grasse, rozenwater, grandiflorum-jasmijn uit India. Laatste ook speciaal bewerkt voor Lancôme – zelfde vraag.
Dat ruik je ook: Born in Roma Uomo komt bekend voor (welke geur tegenwoordig niet?) Sfeer: natuur en ‘urban’ fuseren met drie hoofdsmaken nu populair in mannengeuren: zilt, groen, hout. Ofwel, een kil-groene, zoutige opening, of beter gezegd een uitbarsting waarvan de groene knispering in het hart wordt voortgezet met viooltjesbladeren en salie dat een ‘urbane’ opwaardering krijgt door een het nu maar al te hippe gember.
De roos, een van de meest geliefde ingrediënten in parfums. Alleen, vreemd genoeg, houden we over het algemeen niet van pure rozencreaties. Het schijnt zelfs zo te zijn dat een huis met een roos in de naam het moeilijker heeft om bevooroordeelde klanten – die denken dat ze alleen maar rozengeuren verkopen – aan zich te binden: Parfums de Rosine, Dear Rose.
Opvallend is dus de kenmerkende lychee-noot waarvan de zoetheid iets meer is aangezet en gevangen zit in een cocon van grapefruit. Het ‘geurgevoel’: een zomerse sorbet. De roos en magnolia spelen hetzelfde spel, alleen lichter.
De naam doet me direct denken aan een geur die ik ‘altijd’ abusievelijk verkeerd schreef: het was dus niet Splendour, maar Splendor (1998) van Elizabeth Arden. Maar volgens mij is met ou de juiste schrijfwijze. Zou daarom deze ‘splendid’ Arden niet zijn aangeslagen?
Vervolgens: ‘De eerste noten geven onmiddellijk een mix van groene stengels, gele bloemen, koele lucht en warm licht vrij’. Dat ervaar ik dus niet: groen. Ook gelukkig niet een frisse opening. Je ziet direct in de bedoeling van de geur: een fluweelachtige sensatie van bloemen, een diffuus boeket opgeroepen met oranjebloesem (absoluut), sambacjasmijn en natuurlijk mimosa (absoluut) waar een warme wind voor luchtigheid zorgt (hedione).
Niemand is er niet echt naar op zoek, toch? Meer categorie toevalstreffer: het vinden van een klavertjevier. Maar, behoor je tot de gelukzaligen dan… wordt volgens Wikipedia ‘vooral door de zeldzaamheid, maar ook door de vorm – die doet denken aan een kruis – het vinden of het krijgen van een klavertjevier sinds de middeleeuwen beschouwd als een geluksbrenger’.
Een duidelijke noot van bergamot. Het pittige groen heeft overeenkomsten met basilicum met op de achtergrond een weeïge zoete noot – ik hou het op coumarine die in dit geval breed van spectrum is: van vers groen dat langzaam uitdroogt en hooi wordt. Ik vermoed ook een zweem van witte musk, want clean is de afronding zeker, maar blijft op de achtergrond doordat de peperige noten (met slierten van wierook) doorgetrokken worden naar de basis.
Dat vergroot altijd het mysterie. Althans men gaat er – nog steeds – vanuit dat veel mensen het interessant vinden. Én het is helemaal in sync met storytelling: dat tijdens het doorspitten door een nieuwe eigenaar van een parfumarchief van een lang geleden gesloten huis, hij stuit op niet eerder gebruikte formules.
Vooropgesteld: zou het door de tropische hitte van de afgelopen dagen komen dat 222 zo ingetogen maar toch zo rijk zijn nuances verspreidt? Fascinerend: het zoet-gestemde viooltje in de opening voorafgegaan door een ondefinieerbare kortstondige etherische, groene trilling.
Terwijl de kleding onder leiding van Alessandro Michele steeds gewoner, ‘rommelmarkt- en vintagewinkel-herkenbaar’ (maar niet bepaald goedkoper) wordt, zien we op geurengebied een tegenovergestelde ontwikkeling bij Gucci: crowd pleasers worden opgestuwd in de hogere vaart der volkeren: van masstige naar prestige.
Een misvatting van groen in geur: kan alleen worden opgeroepen met vers gemaaid gras, kruiden, stengels en bladeren. Maar er is een andere manier, gewoon door in het water te duiken met groene tonen vermengd met ingetogen citrustinten. Hoe doet Alberto Morillas het? Hij behandelt de gardenia alsof ze bloeit met groene in plaats van witte en crèmekleurige bloemblaadjes. Hij stelde zich een vroege zomerochtend voor, waar boomgaarden met rijp fruit bedekt zijn met dauw. De eerste indruk die je krijgt terwijl je Gorgeous Gardenia Emerald ruikt: sappige peer en koud aandoend watermeloen bedekt met de kleinste citroendruppels die zachtjes op de gardeniablaadjes vallen, waardoor ze groener worden.
Parfumnicht: zo werd/wordt wel eens man omschreven met overdreven aandacht voor geuren. Dit compliment is mij nog nooit toegeworpen – althans niet in mijn aanwezigheid. Wel werd ik een keer voor bokkenpoot ‘uitgescholden’ toen ik stond te wachten op de tram met een doos vol boodschappen.
Op zijn site lees ik over het idee achter Gay, en kan er geen touw aan vastknopen. Als ik het goed heb begrepen is Pregoni ook schrijver en is de geur genoemd naar zijn boek Il Vangelo secondo Gay. Ofwel, Het Evangelie volgens Gay. En dat is volgens hem ‘de meest schokkende waarheid in de geschiedenis’ en ‘zeker een klein meesterwerk met antropologische en fantasierijke implicaties, dat het verhaal in ons dagelijks leven doet zinken, de wijdverspreide gedeelde moraliteit omkeert, maar ons het zeldzame voorrecht toekent om te denken met ons hoofd’. Tuurlijk, en ook zo fijn: ik zit dus helemaal op het verkeerde spoor.
WAT GAY IK EIGENLIJK?
En toen was het zomer en dus tijd voor lekker, knetterend vermaak. Voor mij is dat dan eau de cologne of een iets in die richting. En zo kwam ik uit op de geur waarover ik al regelmatig heb gesproken tijdens parfumpraatjes met 
Anyway, met Neroli Animalis heb je een eau de cologne in eau de parfum-concentratie. Op de site van Maison Encens wordt de geur omschreven als een ‘clair obscure’. Ofwel, spelend met licht en donker.
Ik loop al een tijdje rond met Rose Ishtar op mijn beide polsen. Conclusie: hoewel ik zelden roosgeuren draag voor het persoonlijk genot, word ik hier heel erg blij van. De reden: de geur koppelt uitgesproken natuurlijkheid – je ruikt heel veel zoete roos – aan comfortabele draagbaarheid. Het is niche, vol, gelaagd én toch toegankelijk in de zin van: de gemiddelde ketenparfumerieklant zal er niet van achterover slaan.
Als deze fruitige frisheid is afgezwakt zet de roos haar spoor voort, gewoon puur zoals ze is: zoet, bloemig, licht gezuurd om geleidelijk warmer-houtiger te worden. Dus een prachtige balans tussen sandelhout en patchoeli.
Tijd weggeweest in verband met brood op de plank-activiteiten. Nu er twee maanden van gevrijwaard. Hoop ik althans. Anyway, ik kreeg dus Spicebomb Night Vision in verband met Vaderdag opgestuurd van de producent (L’Oréal).
Hoe zou dat komen? Lacroix niet, Viktor & Rolf wel. Ik denk door de snelle veranderingen: internet, social media en het feit dat mode steeds meer als ‘serieus’ onderwerp in de media werd gepresenteerd. Mede dankzij de 24/7/365-inspanning van de marketing achter de modemerken. Erger (of ‘blijer’), mode draait alleen nog maar om marketing (en storytelling).
Dan ruik ik een soort van fluwelige ‘tevredenheid’ beplakt met diverse zware kruiden – op het recept staat zwarte chili-akkoord, zwarte peper, kruidnagel, nootmuskaat. Dat zal wel kloppen, maar die fluweligheid bepaalt toch de toon. Aangenaam, zalvend, bijna rustgevend.
Ik ging dus even naar de site van Serge Lutens om te kijken wat hij zelf te melden heeft over L’Eau d’Armoise. Niet echt wat je noemt overzichtelijk de categorieën waaronder zijn 71 geuren zijn gerubriceerd. Ik zou ze allemaal wel willen hebben (ik heb er nu 24 – oude versies gelukkig; ja ook sommige van zijn geuren zijn inmiddels aangepast; dieptepunt Féminité du Bois) met dien verstande dat ik ze eigenlijk zelden draag, een paar uitgezonderd.
‘Hoe kon ik weten toen ik verstrooid een blad uit een struik plukte en het tussen mijn wijsvinger en duim wreef, dat bijvoet zou later spreken vanuit een parfumfles?’ Dit zijn Luten’s mijmeringen omtrent de bijvoet waaraan hij toevoegt: ‘Bekend om zijn vele geneeskrachtige eigenschappen, neemt bijvoet, samen met zijn middeleeuwse verbeelding, ons diep in het hart van zijn krachtige, aromatische geur’. Waarom nu juist middeleeuwse verbeelding? Had ik graag toegelicht gezien.
Een mens is voorspelbaar, een goeroe is voorspelbaar. Dus wanner ik een batterij aan ‘gaat-wel-mwahh’-geuren heb doorgesnoven, dan krijg ik zin een lekkere volle geur, een geur bijvoorbeeld waarin één bloem in al haar glorie wordt gepresenteerd. Men neme de hyacint dit keer. Bedwelmend, overrompelend en voor mij een erotische evocatie (zonder wulpsheid) symboliserend van het voorjaar in vergelijk met het lelietje-van-dalen dat meer de belofte en onschuld van het nog te beginnen nieuwe seizoen verkondigt.
Hoewel er nog steeds essentiële olie aan de hyacint wordt onttrokken, ervaar je dat zelden in geuren. De reden: de prijs. Zal wel richting Arabië verdwijnen waar ze – de elite – dit soort extracten nog vanzelfsprekend vinden. Ik weet dat Santa Maria de Novella ooit een 5ml-extract ervan in zijn collectie had. En keer aan geroken en altijd spijt dat ik hem ter plekke niet heb gekocht.
Ik durf bijna niet naar Youtube te gaan om te kijken wat Dolce & Gabbana dit keer allemaal uit de kast heeft gehaald, om het verhaal van Dolce Peony kracht bij te zetten. Want wat het duo ter promotie van hun afgelopen geuren heeft gedaan… het leek wel of ze hun ‘amata isola’ – Sicilië – helemaal hadden afgehuurd.
Is een ‘non offensive’ geur die je de pioenroos wel op een erg opvallende manier laat ruiken. Ik althans ruik de typische gepeperde, kruidige roos nauwelijks/niet.
De parfumwereld is een poëtische wereld waarachter een bikkelkeiharde wereld schuilgaat. Je begint als parfumeur jong en onschuldig met in je rugzak de mooiste plannen, maar voor je het weet is het ‘toedelodoki, bye, nice working with you’.
WAT TANGERINE VERT IK EIGENLIJK?
Geurengoeroe zoekt, verlangt, smacht al jaren naar een floral die zich gedraagt zoals ze het volgens hem hoort te doen: een mix van voor de parfumindustrie geteelde bloemen en familieleden die het liefst in de vrije natuur verpozen. Maakt niet uit of de compositie ‘synthetic fantastic’, puur natuur of een combi van beide is. Mijn ijkpunten in deze: vintage 
WAT FLORAL IK EIGENLIJK?
Er staat een mini-interview op de site van Molton Brown met de neus van Suede Orris – Jérôme di Marino. Laatste vraag: ‘What makes Suede Orris so unique?’ Di Marino antwoordt: ‘Het daagt het idee uit dat iris ouderwets is. Ik wilde dat het poederachtig, maar modern was. Er is een verslavende rijkdom, veel volume en sensualiteit.’
WAT SUEDE ORRIS IK EIGENLIJK?
Vergeef me deze eerste gedachte: Raf Simons had als artistic director bij Calvin Klein echt een statement kunnen maken, wanneer onder zijn auspiciën de meeste recente ‘grote’ vrouwengeur geen Women (2017), maar Perverso had geheten. Dat had als schokeffect wellicht een even grote impact gehad als Obsession in 1985.
Ik had hetzelfde gevoel bij de ‘boomgeuren’ van Bottega Veneta uit de Parco Palladio-serie: X, XI en XII (2018) waarin respectievelijk de schors van de olijfboom (Olivo), de kastanje (Castagno) en de eik (Quercia) ‘tot leven’ worden gebracht. Het knappe: je ruikt iets heel natuurlijks dat heel sterk doet denken olijf-, kastanje- en eikenbast, maar het toch niet is. Het is een illusie die geen desillusie wordt bij het ruiken aan de echte schorsen, en het deconstrueren van de geuren.
Stom dat ik dat niet direct onderging gezien mijn huidige tik: zelf granola maken met veel geknakte noten: pecan, walnoot, cashew, amandel en walnoot. Als ik die met de biologische basismuesli (van Lidl) en de biologische agavesiroop (ook Lidl!) na 20 minuten roosteren uit de oven haal, verspreiden de ‘nieuwe gourmandnoten’ zich door de keuken.
Historici en andere specialisten zullen waarschijnlijk pas over honderd jaar (of zelfs nog later) mijn gedachte kunnen bevestigen of ontkrachten dat wanneer een andere ‘designer du jour’ in plaats van Alessandro Michele bij Gucci de creatieve arbeid van Frida Giannini had overgenomen, Guilty Cologne ook wel was verschenen en for that matter ook The Alchemist Garden – de spectaculaire retro-retro-retro-nichelijn van Gucci.
Interessant hoe tegenwoordig gebeurtenissen je toch níet kunnen bereiken. Zit ik nu gevangen in mijn eigen bubbel in Drenthe en/of de wereld van art & perfume? Dat bleek gisteren tijdens een ontmoeting in Amsterdam die ik had met Saskia Wilson-Brown, oprichter van het in Los Angeles (waar ik haar begin dit jaar ontmoette) gevestigde The Institute of Art and Olfaction, dat als doel heeft om de wereld van het parfum te democratiseren, toegankelijker te maken.
Dat is toch vreemd, of eerder gezegd bizar: www je voor de geur Calypso dan verschijnt als eerste de site waarvan het verhaal gaat dat ze alleen maar neppers leveren: 
In ieder geval: helaas heb ik de oerversie nooit geroken (doe ik als het me lukt om weer een afspraak te maken in de Osmothèque van Versailles), maar die klinkt op papier interessanter en meer resoluut dan de nieuwe: galbanum en citrusnoten die via een door anjer gestuurd bloemboeket naar een basis afglijdt die wordt gekenmerkt door een über-injectie van dierlijke noten: civet, ambergris en suède.
De laatste paar jaar is meer bekend geworden over Robert Piguet (1899-1953). Ook wel ‘the prince of fashion’ en ‘le plus parisien des couturiers’ genoemd. En deze faam is in parfumkringen grotendeels te danken aan Bandit (1944) en Fracas (1949). Toen de productie ervan stopte (eind jaren zeventig volgens mij) waren ze gehuld in mysterie. Je hoorde wel eens verhalen over hoe bepalend ze waren.
Korte biografie: de in Zwitserland geboren couturier gold met Pierre Balmain als de voorloper van de New Look waarmee Christian Dior in 1947 wereldnieuws werd. Zijn atelier was een broedplaats voor talent: Christian Dior (zie foto onder), Hubert de Givenchy en Marc Bohan leerden bij hem de fijne kneepjes van het vak. En ik altijd maar denken dat Chanel het alleenrecht had op the perfect executed ‘little black dress’: Robert Piguet ontwierp de allerkleinste versie voor ‘la plus petite chanteuse française’: Edith Piaf (142 cm, 40 kg).
De nieuwe Baghari is op basis van de oude aldehydeformule gemaakt. Direct bij de opening ruik je dat: de aldehyden knetteren je tegemoet, zijn als vuurwerk met elektrische vonkjes – crisp and sparkling. En die prikkeling blijft lang present, ook als de bergamot en neroli ze begeleiden van opening naar hart. Vergeleken daarbij is N°5 – beschouwd als het eerste aldehydenparfum – het verlegen zusje van Baghari. Zachter, beschaafder.
