TUSSEN DROOM & DAAD
TUSSEN WITTE BLOEMEN & ROKERIG HOUT
PAS OP: LONG READ
Jaar van lancering: 2017
Laatst aangepast: 05/12/18
Neus: Honorine Blanc, Annick Menardo
Ik had deze geur eerder willen bespreken, maar iets weerhield me. De reden? Lees. k ben bepaald niet dom, sterker: ik ben slim! Ik heet niet voor niet drs. P en velen noemen me vol bewondering parfumprofessor. Alleen de laatste tijd begin ik aan mijn intellectuele kwaliteiten te twijfelen. Komt door een aantal toelichtingen betreffende recente introducties – die trek ik gewoon niet.
Te erg voor woorden door het te veel er aan – soms meer dan vier pagina’s – waarachter zich een (veronderstelde) diepzinnigheid en maatschappelijke betrokkenheid verbergt die voor mij in feite niets anders is dan arrogante interessantdoenerij gecombineerd met (veronderstelde) filosofische inzichten en kunstbeschouwingen waarvan ik me afvraag of de consument hierop te staat te wachten, laat staan het wil weten.
Nog een ander ding: hoe breng je deze pretentieuze prietpraat als beauty-assistant over tijdens een verkooppraatje. Nóg een ander ding: hoe communiceer je deze traktaten als trendverkennende beauty-editor of serieuze geuranalyticus? Mijn inzicht: de eerste meldt slechts dat die en die een nieuwe geur op de markt heeft gebracht begeleid met een of twee quotes uit de eerste alinea, de tweede (ik dus) denkt hetzelfde te doen, maar toch kan ik het niet laten er verder over uit te wijden. Here we go.
Wat bezielt merken? Willen ze communiceren dat ze weten wat er in de maatschappij leeft, wat de met name ‘kritische’ consument bezighoudt. Een voorbeeld: Women van Calvin Klein van vorig jaar. Bij monde van Raf Simons wordt de #metoo-beweging aangehaald zonder die bij naam te noemen. ‘Women staat niet voor één, maar voor vele – een groep individuen, ieder met haar eigen, aparte stem, haar eigen unieke zelf. Calvin Klein haalt inspiratie uit de rijkgeschakeerde identiteit van vrouwen van vandaag – van de empowerede realiteit van de moderne vrouw en haar talloze interpretaties’. Pfff, dat was een.
Dit is twee, pfff: ‘Een vrouw leidt zichzelf, en ontleent aan velen om te transformeren. Women is geïnspireerd door deze inherente diversiteit; door pluraliteit in combinatie met individualiteit; door vrijheid, door het idee je tegen definitie te verzetten en te leven uitsluitend volgens je eigen regels. Door de collectieve individualiteit die alle vrouwen verenigt’.
En vervolgens pffffffff: ‘Deel van de creatieve geschiedenis van het huis Calvin Klein is om niet alleen op cultuur te reflecteren, maar ook te helpen haar te definiëren. Women geeft een dynamische en rijkgeschakeerde vrouwelijkheid weer die de creatieve geest van Raf Simons en een nieuw tijdperk bij Calvin Klein weerspiegelt’.
En dan moet het verhaal over de geur, de modellen en de toelichting van de flacon nog beginnen. Enkele hoogtepunten. Over de geur: ‘In deze geur, dynamisch en modern, ontdekt de drager een innerlijke dualiteit, een constante spanning tussen de diverse elementen, een huwelijk van tegenstellingen. Het vertegenwoordigt een olfactorisch portret van het meer gelaagde idee van vrouwelijkheid van vandaag’.
Over de modellen: ‘Indachtig Anne Colliers’ oeuvre (de kunstenaar die de modellen heeft gefotografeerd) dat dwingende verbanden creëert die de verhoudingen en geïmpliceerde narratieven tussen de beelden onderzoeken, presenteert de campagne een triptiek van Lupita Nyong’o en Saoirse Ronan (leggen het concept uit in de videoclip) die worden geplaatst naast de iconische vrouwenfiguren die ze zelf uitkozen als vrouwen die hen inspireerden en beïnvloedden’.
Over de flacon: ‘Een creatie van Suzanne Dalton in samenwerking met Anne Collier, ademt een tijdloze vrouwelijkheid, met een ergonomische ronde vorm in massief glas met een zilveren hals en pompje, put uit de traditionele parfum-archetypen. Hij onderzoekt en doorbreekt esthetische codes, respecteert en daagt tradities uit, zet referenties aan het verleden naast elkaar en geeft ze een nieuwe wending – een grafische, oversized schotelvormige dop, canvas voor de fotografische print van Anne Collier. Door de flacon tot een objet d’art te hervormen, vervagen de grenzen tussen kunst en mode, quotes van de beeldtaal van de moderne fotografie fuseren met eeuwenoude noties van het vrouwelijke. De flacon weigert zich te conformeren. Het zet de traditie voort van regels doorbreken en grensoverschrijding die synoniem is met Calvin Klein’. Als je niet weet hoe de dop precies ‘werkt’ – zie clip.
Dit is toch niet meer leuk. En ik heb nog maar slechts, pak’m beet, 33 procent van het persbericht uitgelicht. Ik vraag me nu ter plekke af of een beauty-editor tot hier is gekomen tijdens het lezen…
WAT WOMEN IK EIGENLIJK?
Calvin Klein spreekt van een houtige bloemengeur. Dat klopt, maar als je leest hoe ze tot deze compositie zijn gekomen… Beauty-assistant: ‘Mevrouw, mag ik u de nieuwe Calvin Klein voorstellen?’ Klant in kwestie: ‘Graag’. Beauty-assistant: ‘Het ethos van Women oproepend, wordt ieder ingrediënt gerespecteerd en gehuldigd’. Want ‘het individu is van net zo’n vitaal belang als het collectief, de een kan niet zonder de ander, samengebracht om een onverwachte en unieke houtige bloemengeur te creëren, een contradictio in terminis’.
Klant in kwestie, die kritisch blijkt te zijn: ‘Kun je een ingrediënt ook níet respecteren, en nu we toch bezig zijn, kun je een ingrediënt beledigen?’ Beauty-assistant: ‘In Women, dynamisch en modern, ontdekt u een innerlijke dualiteit, een constante spanning tussen de diverse elementen, een huwelijk van tegenstellingen. Het vertegenwoordigt een olfactorisch portret van het meer gelaagde idee van vrouwelijkheid van vandaag’.
Klant in kwestie: ‘Jeetje!’ Beauty-assistant: ‘En de lichte rozekleurige geur, een combinatie van kracht en breekbaarheid, frisheid en sensualiteit, is opgebouwd rond drie basisingrediënten – delicaat oranjebloesem, verse eucalyptuseikels, en rijk Alaska cederhout, die wordt gecombineerd met zwarte peper en sfuma-citroen, plus een boeket van magnolia grandiflora en jasmijnabsoluut en de verleidelijke kracht van wierookolie en ambrox super’.
Klant in kwestie (Geurengoeroe verkleed als een look-a-like van Trijntje Oosterhuis): ‘Ik vind dat Raf Simons als spreekbuis van Calvin Klein wel erg veel hooi op zijn vork heeft genomen. Waarom al dit ‘gedoe’, waarom een geur groter en meer diepgravend maken dan nodig? Het ontneemt me bijna het plezier om gewoon van een geur te genieten. Als je al deze achtergrondinformatie in je opneemt, dan kan de geur alleen maar teleurstellen. Was Women daarentegen ‘gewoon’ gepresenteerd, dan was de kans groter dat je de geur gewoon lekker had gevonden. En, moet u weten, beauty-assistant, er zijn al zoveel ‘bevrijde’ geuren met zulke grote gedachten geflopt, omdat ze ook te veel wouden uitdragen. Neem Womanity van Mugler: ‘die’ wou zelfs een maatschappelijke discussie op gang brengen met behulp van een community. Daar zat dus bijna geen enkele vrouw op te wachten, dus ging die al snel na de lancering in uit lucht op. Terwijl, en dat is nu het jammere, de geur zelf grenzen aan het verleggen was’.
Beauty-assistant: ‘Dus u neemt de geur niet? ‘Trijntje Oosterhuis’: ‘Nee, niet voor mij. Women is een gewoon een prettige bloemengeur op houtbasis. Niet meer, niet minder. Ik verwacht bij zulke grote woorden een geur die meer wil en niet een knellend compromis is tussen marketing en creativiteit’.
Man en hoofddeksel: het blijft een moeilijke combi. Ik droeg een tijdje zo’n zwart gegleufde Borsalino tijdens mijn mid-thirties – werd ik af en toe uitgemaakt voor kinderlokker. Fijn. Daarnaast een schapenwollen muts afkomstig van een steppenvolk uit Mongolië – veel complimenten waren mijn deel. In Canada kreeg ik ooit een wasberen bontmuts inclusief bengelende staart – idem. Het voordeel van alle drie: mijn weelderige haardos kon ik er goed onder kwijt.
Nu, geloof ik daar zelf niet in. Met dien verstande: wel in de natuurlijke, op onbewust niveau werkende feromonen, maar niet als ‘extra’ toegevoegd aan een geur. Volgens het persbericht heb je met een vleugje Fugazzi Parfum 1 ‘over aandacht niet meer te klagen… en alles wat daarop volgt. Je bent gewaarschuwd!’ Inderdaad want ‘elk flesje bevat vier procent van een geheim, natuurlijk ingrediënt dat de aanmaak van menselijke feromonen verhoogt: met wel 260%’.
Bram Niessink: ‘Een geur die jou laat zijn wie je bent (en dan een tikkeltje meer). Niet te beschrijven. We doen toch een poging. Fugazzi Parfum 1 is fruitig, kruidig en houtig. Rijk en aards. Zwaar en tegelijk sexy. Een geur niet specifiek mannelijk of vrouwelijk, maar die jou laat zijn wie je bent. En die je stemming, zelfverzekerdheid en aantrekkingskracht versterkt. Zodra de frisse topnoten de aandacht hebben getrokken, nodigen de mysterieuze hartnoten uit tot een dieper ‘gesprek’, waarna de donkere basisnoten de verleiding compleet maken – voilà!’
Pfff, wat moet ik hier nu van vinden? En nog wel gemaakt door een bevriende neus. Her vertegenwoordigt alles wat ik nu niet leuk vind – understatement du jour – aan de parfumbizz. Presentatie: bij elkaar gesprokkeld populair decoratiemateriaal van de concurrent. Want lint ‘gewikkeld’ om de verpakking: Viktor & Rolf. Flacon: verstuiver rechts, dan wel links van het midden geplaatst: Prada. Campagne: inspiratieloze herhalingsoefening van Burberry Brit (2003) met wat toefjes Jean Paul Gaultier (Madame uit weet ik wat wanneer, waarvan de inhoud ook door Francis Kurkdjian werd geleverd). En dan, en dan: de enorme hurly burly rondom Her opgezet. Dus een social media-campagne gesitueerd rondom de spokeswoman, of in dit geval is het wellicht beter te spreken van ‘spokesgirl’, Cara Delevigne.
En helemaal in sync met de huidige in- en verpakcodes: in sommige (Burberry)winkels kun je een bedeltje (vier opties) om de hals van de flacon laten bevestigen die je dan weer verder kunt personalizen, sorry Burberry spreekt van individualizen, met een lint (vijf opties).
Vind ik dan best wel raar. Op zoek naar wat meer achtergrondinformatie over deze vetiver-flanker, besluit ik naar 
Dat is nu leuk in deze. Er bestaat de ‘Wet van Pascal’: de druk die op een vloeistof wordt uitgeoefend, plant zich in alle richtingen met dezelfde grootte voort. Vervang vloeistof door vetiver. Want dat is het effect van deze gedroogde wortel in Terre d’Hermès Eau Intense Vétiver. Want de vetiver gaat alle kanten op in deze geur. Bij de eerste spray: een en al vetiver zoals het hoort. Ofwel, droog-fris hout met een aardse en tegelijkertijd zonnige toets. Die verdwijnt vervolgens even achter een citrusmelange om vervolgens de kenmerkende noten van het door Iso E Super (synthetisch ambergris) aangestuurde Terre d’Hermès te ervaren om daarna in golven weer terug te komen. 
Ik verbaas me nog steeds over de hoeveelheid flankers die verschijnen. Ik vind ze vaak overbodig, voegen vaak niet veel toe aan de bedoeling van de oorspronkelijke geur. Dit vertelde ik onlangs ook toen ik voor werk op het hoofdkantoor van Coty in New York moest zijn. Werd me ter plekke door verschillende personen duidelijk gemaakt dat een flanker nog steeds een enorme verkoopboost laat zien van klassiekers, in de parfumwandelgangen ook wel key pillars genoemd (in Coty’s geval Calvin Kleins Eternity en bijvoorbeeld Daisy van Marc Jacobs). Ongelofelijk, maar point taken. Dit brengt met bij de key pillar voor mannen van Giorgio Armani:Acqua di Giò– alweer uit 1996. Deze geur is zo succesvol en zo vaak gekopieerd dat ik me vaak vergis als ik op straat iemand aanspreek en vraag of hij deze Armani draagt.
De compositie blijft interessant en geldt inmiddels als tijdloos. Terecht. Bij de flankers van deze geur gaat het voornamelijk om de verdieping. Dus minder de nadruk op fris, meer op de kruidige, sensuele en houtachtige noten. Ligt natuurlijk helemaal in lijn met de trend om populaire geuren een soort van niche-behandeling te geven, resulterend in voor het eerst ‘parfumextracten’ voor de man (die feitelijk eau de parfums zijn). Yves Saint Laurent deed het met L’Homme, Dior met Eau Sauvage, Hermès met Terre d’Hermès.
Mijn indruk. Let wel, dit is geen niche, maar een ketenparfumeriegeur, dus: door de op achtergrond ‘bewegende’ donkere houtlagen, herken je de algemene (bekende) charme van een oceanische geur. Mooi in dit geval de openingsmix van fruit en ‘oceaan’: de bittere zoetheid van grapefruit gecombineerd met bergamot en citroen ondergedompeld in de inmiddels klassieke waternoot – calone. Die vloeien mooi samen met peer en appel. In het hart voegen zich hierbij de meer kruidig-bloemige noten van lavendel en rozemarijn. Geranium (duidelijk waarneembaar) zorgt voor een lichtbloemige noot).
Who the fragrancef*ck is Jacques Fath? Olfactieve opa vertelt: Lieve parfumvrienden en geurvriendinnen, lang geleden toen haute couture nog vraiment haute couture was, en de ‘daaruit voortvloeiende’ parfums zonder tussenkomst van marketingafdelingdirectors en storytellingdepartementexecutives direct richting consument werden gestuurd, waren er naast de nu bij het grote publiek bekende huizen (Balmain, Chanel, Dior, Givenchy, Lanvin), een hele trits aan concullega-couturiers.
In zijn korte komeetachtige carrière (geboren in 1912 overleed hij in 1954 aan leukemie) werd hij, zoals dat heet, op handen gedragen vanwege zijn frivole, maar altijd smaakvolle stijl. Het leverde hem beroemde klanten op. In a way the usual suspects van Hollywood en omstreken – hij verzorgde ook de kostuums voor veel glamour-films: Greta Garbo, Ava Gardner en Rita Hayworth.
WAT GREEN WATER IK EIGENLIJK?
‘Grappig’ in deze: ik meen een bloemige noot te bespeuren die heel, heel, heel lichtjes aan ‘geklaarde’ tuberoos doet denken. Ik moet het anders zeggen: de nieuwe generatie tuberoosgeuren gedragen zich zo. Daarvan wordt nu de meer groenige noot benadrukt – chique gezegd: ‘a deconstructed tuberose’ – om de jonge consument maar niet de stuipen op het lijf te jagen. Men neme: Stella McCartney’s Pop (2016), men neme Miu Miu Eau Argentée (2018). Ik heb de nieuwe Maison Margiela – Mutiny (2018) – nog niet geroken waarin de tuberoos ook een discutabel procedé moet ondergaan om maar niet tuberoos-totaal-brutaal te worden.
Hoelang is het geleden dat ik in Keulen aan de Glockengasse was voor een bezoek aan 4711? Tien, vijftien jaar geleden? Wat me altijd is bij gebleven: wat ik al wist van het merk werd toen me ter plekke nog eens bevestigd. Wat een rijke geschiedenis en wat een potentie die niet voldoende werd gebruikt! Next thing you know (weliswaar een paar jaar later) zette de toenmalige eigenaar Proctor & Gamble in de etalage.
Helemaal leuk: een parfumfontein waar constant ’s werelds beroemdste eau de cologne zijn boeket verspreidt. Pas als je je handen ‘wast’ met 4711, dan begrijp je direct de essentie van de eau de cologne weer: klaterend ‘parfumplezier’ – opwekkend, verkwikkend en verfrissend.
Een ander aspect: door deze nieuwe versies komt 4711 als merk in de buurt van het merk dat – als je het goed bekijkt – aan de haal is gegaan met de erfenis van kölnisches Wasser: Atelier Cologne (anno 2010). Maar moet gezegd: de bedenkers van deze formule (inmiddels gekocht door L’Oréal) deden wat 4711 als huis naliet: eau de cologne, water uit Keulen, vanzelfsprekend 2.0 te maken. Het echte verschil natuurlijk: Atelier Cologne levert eau de cologne in eau de parfum-sterkte. Dus niet echt een eau de cologne.
Myrrh & Kumquat doet ook iets vreemds. Talloos zijn de geuren in het nichecircuit waarin van mirre de millenniumoude kwaliteiten – warm, kruidig, zoetig, rokerig met lactone-achtige nuances – van deze hars worden benadrukt. Denk: richting oriënt en vol.
U vraagt (marketing), wij (Thierry Wasser) draaien. Deze gedachte bekruipt me de laatste tijd wel vaker bij Guerlain. Zou Wasser zich hebben gerealiseerd, toen hij contract tekende dat hem tot hoofdparfumeur van Guerlain maakte, dat hij ook werd geacht om aan de lopende band variaties op oude en nieuwe klassiekers te leveren van het huis dat dit jaar zijn 190-jarig bestaan viert? Ik weet, je moet meedoen met de ratrace – na een lancering van een edp ‘verplicht’ volgen met een edt, eau florale, eau verte, eau rosée en dan – de uitdaging – het extract.
Vraag ik me weleens af: was ‘the internet of things’ er niet geweest, zou dan de parfumindustrie zo’n hoge vlucht hebben genomen? Niet zo zozeer qua omvang, maar qua aanhoudende stroom van nieuwe labels? Geen dag voorbij of etc, etc. De reden volgens mij: het is zoveel makkelijker in vergelijk vóór ‘the internet of things’ je als serieus huis serieus neer te zetten. Met een beperkt budget kun je een wereld van make believe creëren die qua uitstraling en professionaliteit de concurrentie aankan met de grote jongens – soms slagen nieuwe merken hier zelfs beter in.
Dan uitstraling & presentatie. Weinig nieuwe merken die echt onderscheidend zijn. ‘Alles’ is vaak toch een vertrouwde klassieke flacon die met een beetje customizen een soort van eigen identiteit krijgt. Inspiratie is eigenlijk het unique selling point, maar voor je het weet gaan anderen er mee aan de haal.
Ze gaat door met: ‘De creaties sublimeren het meest authentieke deel van ons in een idyllische olfactorische reis die zijn oorsprong vindt in het geheugen, levensbloed vindt bij introspectie en uiteindelijk aankomt in een stadium van verlossing en vervolgens wedergeboorte naar een nieuw leven’.
‘Geboren in de diepten van de ziel, een holle ziel die zich vult met de stroom van het leven. Het is pijn en geboorte, vereniging en scheiding, melding en tranen, en hartverscheurende liefde die zijn eigen zelf creëert en continueert, een nieuwe betekenis geeft. Het is ademen en schreeuwen dat door de zintuigen stroomt. Het is de tegenstrijdigheid van iemand die één is, maar twee kan worden, niet langer eenzaamheid’.
Maar wat de zonnebloemengeur betreft. Ik kan’m dus niet analyseren. Wel leuk in deze: er zijn volgens mij best veel Amerikanen die het Van Gogh Museum bezoeken die weten hoe zonnebloemen ruiken ‘buiten de velden waar ze bloeien’. En wel door de associatie die de naam heeft met Sunflowers van Elizabeth Arden uit 1993. Was lange tijd een topseller in de VS en nog steeds te koop.
Parfumpraatjes met 
Voor mij een heerlijke, overheerlijke zonnige bloemengeur schatplichtig aan de aldehydenformule geïntroduceerd door Chanel. Alleen met dit verschil: het is minder vettig, meer ‘open’. De aldehyden hebben hier wel dezelfde werking: ze poleren de bloemen; laten ze glanzen. Wat ik fijn vind: de hyacint – fris, groen, schalks – is duidelijk waarneembaar tussen de andere bloemen – een vloeiende melange van oranjebloesem, jasmijn, roos en ylang-ylang.
Tot voor kort had ik Zadig & Voltaire hoog zitten. Door de naam welteverstaan (niet door de mode). Die refereert aan een boek dat ik ooit voor de Franse lijst heb gelezen (in het Frans) : Zadig (1747) van de Franse schrijver, essayist, filosoof en vrijdenker Voltaire. Nom de plume voor François-Marie Arouet (1649-1778). Het is een filosofische vertelling over het wrede lot. Voltaire onderzoekt of geluk mogelijk is voor goede, redelijke en deugdzame mensen, in dit geval voor de hoofdpersoon Zadig.
Met de naam wordt duidelijk gemaakt dat ‘Meiden alles kunnen. Op elk moment. Waar dan ook. Ongelofelijk’. Ongelooflijk inderdaad, want wat een westerse ‘in your own bubble’-kijk op de wereld. Er zijn volgens mij wereldwijd meer meiden die juist niet alles kunnen, hoe graag ze ook zouden willen. Dit gratuit activistische elan sluit aan bij een mini-trendje in de luxe modewereld naar aanleiding van de #metoo-consternatie. Ofwel, flirten met feminisme.
Er is iets anders aan de hand dat niets met old fashioned or new fashioned varen te maken heeft: Girls can do anything heeft voor een vrouwengeur een ‘overdosis’ van ambroxan. In dit geval ambroxide genoemd, eigenlijk de juiste omschrijving voor synthetisch ambergris die warme, zoete, iets ziltige, kruidige en musk-achtige noten vermengt, ‘geplakt’ op hout. Maar deze overdosis verhoudt zich tot 02 – de beroemdste en bestverkochte ‘solo-ambroxan’ – van Escentric Molecules als een eau de cologne tot een parfumextract.
Zie-ik-ut het geurgewijs ff niet meer zitten, overweeg ik olfactorische zelfmoord, dan rest mij slechts één remedie – afgezien van goed verkouden worden en/of een goed glas wijn: een parfum selecteren van een huis dat vrij van de lifestyle-waan van de dag, vrij van marketinggeleuter, vrij van storytelling-geprietpraat, vrij van maatschappelijke betrokkenheid gewoon doet wat het ‘moet’ doen: vanzelfsprekend vakmanschap bescheiden maar met autoriteit gepresenteerd. Kom daar nog maar eens om!
Ik heb het nooit in ambrette (foto) kunnen ontdekken: facetten van eau de vie. Ik heb er nooit iemand over horen bloggen, maar sinds deze omschrijving in het persbericht van Le Cri de la Lumière staat, kakelt men elkaar na. Voor mij heeft ambrette iets musk-achtig met vooral groen-aardse accenten met warm-humus nasleep (nu ook wel vegetaal/plantaardig genoemd). En dat ruik je dus verondersteld in de opening.
Ik dacht ‘altijd’ dat Mont St Michel maar één geur produceerde: Ambrée Authentique. Had een inmiddels overleden vriendin van me (drie jaar geleden op 80-jarige leeftijd) altijd achter de hand als ze geen geld had voor een Guerlain (haar vaste merk, haar favoriet Parure) en toch een echt ‘Parijsparfum-gevoel’ wou hebben.
Even ter herinnering: Mont Saint-Michel is een getijdeneiland over land alleen bereikbaar bij laagwater. Tegenwoordig loopt er een smalle brug, met pendeldienst, alleen toegankelijk voor voetgangers. In 1979 werd Mont Saint-Michel met abdijcomplex en omliggende baai uitgeroepen tot werelderfgoed door de Unesco en is – wist u dat? – met jaarlijks meer dan 3.500.000 bezoekers Frankrijks derde toeristische site na de Eiffeltoren en Versailles. Reisadvies: niet tijdens het hoogseizoen.
Ik zat te grabbelen in mijn ‘geurenton’ – verzamelplaats van proefjes – voor een nieuwe recensie en trok Figment Man. Wel zo makkelijk: ook Figment Womanerbij gepakt. Eerste waarschuwing: don’t be fooled by the name. Want de geur heeft dus niets, maar dan ook niets met vijg te maken (wat op zichzelf wel leuk geweest zou zijn). De ongebruikelijke/originele naam – had er nog nooit van gehoord – betekent: sprookje, bedenksel, hersenspinsel, fabel(tje), verzinsel, inventie, fictie en verdichting.
Heb jij dat nu ook? Bijna ontroerd zijn als een blogger een geur analyseert als betrof het een retroperspectief van een belangrijk kunstenaar. Pagina, na pagina worden de indrukken en observaties gedeeld. Maar hoe meer hij/zij zich erin verdiept des te meer bij mij het figment-gevoel verdwijnt – nog iets aan de verbeelding overlaten bij de lezer wordt gekaapt door kille analyse. Voorbeeld: 
Dan Figment Woman. Ik word bijna gek van de zogenaamde ‘gefragmenteerde tuberoosgeuren’. Stella McCartney heeft er een. Reminiscence heeft er een. Gucci heeft er een. Miu Miu volgt binnenkort. Wat doet deze variant? Is heel simpel: minder naar tuberoos ruiken. Eerder het boterachtige, melkachtige gevoel versterken in plaats van het overweldigende bloemeneffect. Natuuurlijk – bijna verplicht – wordt ze begeleid door gardenia en ook nog veel andere witte bloemen: sambacjasmijn, oranjebloesem en ylang-ylang. En helemaal hip: de toevoeging van saffraan, gecombineerd met peper.
Is de parfumwereld aan het doordraaien? Kun je een boom over opzetten of misschien wel zelfs een seminar/congres aan wijden met internationale sprekers die vanuit verschillende invalshoeken een positief toekomstperspectiefgericht licht laten schijnen, dan wel een aanzwellende, onheilspellende onweersbui laten plenzen over de toehoorders. En alles wat zich daar aan meningen tussen beweegt.
Als extraatje een très plastique armband-broche-combi die je om je pols kunt hangen of op je trui kunt spelden die je normaliter op de kermis bij de schiettent als troostprijs krijgt. Het accessoire is trouwens van een beledigende shitkwaliteit, na een paar keer ‘spelen’ begaf een, van de twee armbanden het al. Bevestigd wederom mijn vooroordeel over dit soort gratis cadeautjes bij geuren. Niet doen. Is voor mij hetzelfde dat je bij de slager gratis bearnaisesaus krijgt bij je gekochte chateaubriand. Laat maar. Gratis bestaat niet. Leuker zo het zijn wanneer het vice versa gebeurde.
Als ik goed heb geteld heeft Bond No 9 – anno 2003 – 129 geuren in zijn collectie. Ja, ik heb echt tde ijd niet, en zelfs als ik die had, om me in alle te verdiepen. Grote kans dat er een tussen zit die écht beantwoordt aan mijn voorkeur. Trouwens, ik heb geen olfactorische voorstelling van dit gedeelte van Central Park en of die anders ruikt, zou moeten ruiken dan het oostelijke of welk gedeelte van New Yorks groene long dan ook.
Beetje overdreven gesteld: zonder eau de colognes (of is het nu eaux de cologne in het Nederlands taalgebied?) kom ik de zinderende hitte van nu niet door. Trouwens ook tijdens lauwe zomers bewijzen ze me een goede dienst. Op strategische plekken staan ze in mijn tot woning omgebouwde Saksische boerderij in Drenthe klaar als ik behoefte heb aan instant-verfrissing.
Normaliter wanneer ik een geur als siroop omschrijf, bedoel ik dat negatief. Toch komt die gedachte bij Cologne Extra Vieilleook direct naar boven borrelen, maar dàn heerlijk fris zoals luchtbellen in een glas zich een weg naar de oppervlakte banen, wanneer ze worden overgoten door ijs en water.
Het voordeel van in een parfumerie werken (or any kind of shop) tijdens tropische weersomstandigheden: #tishierlekkerkoel. Tenminste als je baas zo aardig is om voor perfecte klimatologische omstandigheden te zorgen. Ik ben te lui nu een aantal parfumerieën langs te gaan voor een check. Toeval wil dat ik vorige week een Hoogeveenes Mooi-parfumerie binnenliep. Ik werd op de drempel al door een verkoopster aangesproken of ik geholpen kon worden. Wat een treurigheid, nee dus niet echt, en ging verder.
Er zijn inmiddels miljoenen vrouwen geweest die direct sì zeiden. Het cliché rood + passie = that’s amore, wordt, moet gezegd, stijlvol gedaan. En ik heb een zwak voor de ambassadrice. Maar ik ben wel benieuwd hoeveel uren nodig waren om Cate Blanchett serieus op de foto te krijgen. Want ‘haar kennende’, begint ze spontaan te lachen bij het horen van de diepere gedachten die ten grondslag liggen aan de vijfde flanker van Sì.
In Nederland leeft het niet echt, of beter gezegd is het nog niet zichtbaar: luxe die eraf vanaf spat, blingbling in überdrive trots getoond. Waar ze er geen moeite mee hebben: Amerika, Arabië en Azië. De redenen zijn meestal hetzelfde: ze hebben er keihard voor gewerkt en/of geluk gehad op de beurs en/of in het casino en/of weet ik wat niet al. Op parfumgebied is het daar dus ook hoe duurder hoe beter. Geldt natuurlijk alleen voor de oude en nieuwe elite en de social wannabe’s/climbers. Want de ‘deplorables’die ervoor zorgden dat de man die niets maar dan ook niets met deze laagopgeleiden – gemeen – heeft, de 45stepresident van de Verenigde Staten werd.
De verantwoording: ‘Na drie jaar intensief onderzoek en exclusieve selecteren van materialen lanceerde Xerjoff Oud Stars op de Esxence Milan Exibition 2012, bestaande uit zes parfums gebaseerd op de XJ Shooting Stars-lijn uit 2005’. Zal wel niet: ‘Uitgevoerd volgens de Arabische parfumtraditie en geïntegreerd met de luxe stijl en creativiteit van Xerjoff, is de collectie gemaakt met – lijkt me nogal logisch dus waarom vermelden – prestigieuze distillaties van puur oud uit de plantages van Laos, India en Borneo’.
Volgens mij kun je nu in de parfumerie een kanon afschieten, of een voetbal. Want daar is nu wel het laatste waaraan je denkt. Toch? ‘Tis nog lang niet voorbij die mooie zomer die begon zowat in mei, ha je dacht dat er…’ En ander dingetje: WK in Rusland. Ik kijk zelf bijna naar elke wedstrijd, en dat wil wat zeggen. Of zou het komen omdat Nederland niet meedoet en ik helemaal meeleef met De Rode Duivels. Ik heb elf jaar in Brussel gewoond. Dat doet wat met je.
Het overkomt me af en toe dat ik bij het spuiten van een geur op mijn (meestal) linkerpols, ik spontaan begin te ‘niche’-niezen: is meestal een kwestie van de frisse, knetterende opening. In Subversif een uitbarsting van in vijg en zwarte bes gekapseld bergamot met een frisgroen, zoet-wrang effect tot gevolg. Met andere woorden: de toon wordt gezet van dit oosterse georiënteerde parfum.
‘Heeft u dat nou ook?’ Dit is geen cabaretconference by the way, maar hoe meer ik me in de huidige tsunami van nieuwe geuren verdiept, hoe treuriger mij om het hart wordt. ‘Heeft u dat nou ook?’ Wat mij vooral stoort, irriteert en in me gedachten doet meppen naar deze en gene: de über-storytelling die een doorsneegeur – geleverd door zowel überniche-, niche en massniche-huizen – moet goedpraten.
Ik heb onlangs op de burelen van Coty New York de eerste lijn gezien – onder een loodzwaar embargo, bijna op straffe des doods – die van a tot z is geconcipieerd door Alessandro Michele. Ik gebruik bewust een minder courante omschrijving omdat bedacht of ontwikkeld, zijn idee geen recht doet. Een miniscule tip van de sluier gevat in één zin: how retro-vintage can you get! Nog een hint: ga heel, heel, heel ver terug in de tijd.
WAT GORGEOUS GARDENIA IK NOU EIGENLIJK?
Veel parfumhuizen laten er zich graag op voorstaan dat ze betrokken zijn bij de maatschappij en lanceren om de zoveel tijd een – weer – nieuw social commitment-initiatief. Waarom eigenlijk? Om hun basisprincipe – veel winst maken – in een schoner, meer ‘verantwoord’ daglicht te plaatsen? Om iets terug te doen? Om ‘de wil van het volk’ dat steeds meer caring & sharing verwacht van bedrijven?
Zoals de zoon van zijn tuinman. Die had hij een paar maanden geleden voor bewezen diensten Thierry Muglers 
Zoals eerder vermeld volg ik 
Hoe verder ervan verwijderd hoe lichter, poederiger, transparanter en easier to wear geuren over het algemeen zijn geworden. Exemplarisch: vergelijk de irisgeur van Prada (2010) met die van Tiffany & Co (2017), beide gemaakt door Daniela Andries. Het lijkt alsof de laatste een mist van de eerste is. Alles eigen aan iris – van koel, aards, fris tot poederig, bloemig, zonnig – is verdwenen in een verfijnde, omhullende, niet opdringerige en prettig-poederig gestemde muskgeur die richting chique shampoo golft.
Ik ben dus bezig met een artikel over hoe geuren worden gepromoot en verkocht in de Verenigde Staten. Om precies te zijn: New York. Terwijl hiermee bezig, zat een ergernis me constant lastig te vallen in mijn achterhoofd. Een ergernis die in a way voor mij het faillissement van designergeuren illustreert. En wel de nieuwste van Carolina Herrera. Ik heb begrepen dat de ontwerpster nu definitief afscheid van haar huis heeft genomen. Had ze voor mij al eerder mogen doen, en wel op het moment dat haar facelift haar geheel ongeloofwaardig maakte.
Good Girl heet dus de meest recente geur van Herrera. Wat een armoe, wat een lelijkheid, wat een ‘marketing-über-geur’-aanpak. Geen kennismaking waard. De flacon verwacht je eerder in een winkel gelijk de 1-euroshop of Tati in Parijs (waar de marketinglui van Paco Rabanne volgens mij ook inspiratie opdeden voor Invictus).
Het fijne, of het domme zoals je wil, aan clichés: ze kloppen, bevestigen iets van wat je al vermoedde of wist. Zo’n lekkere wat geuren betreft: zon in een flacon. Rijmt ook nog eens. Wordt de laatste jaren volgens mij voornamelijk gebruikt als mensen een glas net ingeschonken rosé voor zich zien – ik ettelijke het afgelopen weekend. Zon in een andere flacon: zeker de nieuwe Blu Mediterraneo. Een aantal recente olfactorische uitstapjes langs de eilanden en de Italiaanse kustlijn van Acqua di Parma zijn aan me voorbijgegaan, maar met Chinotto di Liguria zit ik er weer middenin.
Laatste bevestigt maar weer eens dat in de parfumwereld gourmand nog steeds een van de grootste inspiratiebronnen is. Alleen zie je nu de tendens dat merken kiezen voor ‘gourmand light’. En kun je je bij sommige geuren afvragen of de link echt wel nodig is en of die zonder een bijzonder ‘niche-ingrediënt’ anders geroken zou hebben. Dat geldt dus ook voor Chinotto di Liguria.
Bij Sylvia Witteman denk ik geurtechnisch aan twee dingen. Haar ooit voor mij en vele andere landgenoten nog steeds krenkende omschrijving van de hyacint (in haar 
De notoire RAF-terrorist Andreas Baader gebruikte Pitralon in de jaren zestig en zeventig als aftershave. Had ik wel getuige van willen zijn: hij kocht het aantoonbaar op de vlucht in een apotheek in Frankfurt en liet het later meerdere malen afleveren aan de gevangenis Stuttgart-Stammheim. Ik zeg altijd: ‘Stick to your classics’. En à la Esquire : ‘Style never goes out of date’. Leuk: in 1982 wekt Paul Breitner opzien door in het kader van het WK voetbal mee te doen aan een reclamecampagne voor Pitralon. Hij toucheerde 150.000 DM. Naar toenmalige maatstaven astronomisch. Helaas niet te vinden op Youtube. Wel op ‘oud papier’
(Groot)moeders die vandaag van hun (klein)dochter(s) Cool Water Woman (1996) cadeau krijgen, moeten heel erg gaan twijfelen aan de intenties van (klein)dochter(s)lief – of het moet toevalligerwijs haar favo fragrance zijn. Ici Paris XL loopt nu met deze geur te pronken op abri’s in de stad. Prijs: 100ml net geen € 25,00.
De plant heeft net zoals zoveel leden van de citroenfamilie zijn oorsprong in het huidige Verre Oosten – China, India, Japan – waar de vruchten worden gebruikt als luchtverfrisser en voor het parfumeren van kledij – in ieder geval beter dan wat luchtverfrissersfabrikanten op dit gebied leveren.
Let wel: voor zowel Boeddha’s hand als nachtjasmijn geldt: het wordt niet letterlijk aan de plant onttrokken. Het is eerder een toepassing van de head space-technologie of op het drukken van de juiste knoppen in het parfumlab. Niet de eerste keer trouwens: La Perla, Marc Jacobs en Dior gingen Mugler voor met respectievelijk J’aime la Nuit (2009), Blush Intense (2006) en Addict (2002).
Maar zoals Johan Cruijff zei: eluk nadeel hep sen fooordeel. Of was het nu andersom? In ieder geval: door deze Mugler-normalisering ontstaat er ruimte op de schappen van de ketenparfumerie (die geen interesse toont voor niche) voor een extreem designer/mode/couturelabel bekend bij het grote publiek vanwege hun ondraagbare kleding en ‘bijzondere kijk op het wezen van de vrouw en mode’ (noteerde de modefilosoof bij het aanschouwen al weer de derde collectie van Maison Impossible). Want Mugler, Jean Paul Gaultier en zelfs Viktor & Rolf hebben niet meer de verrassing van het nieuwe; zijn inmiddels onderdeel van de gevestigde, gezapige orde.
Marketing Sheisido Group belde Narciso Rodriguez: ‘Kunnen we zeggen dat jij dit over Narciso Rouge hebt gezegd: ‘Ik wilde de verleidelijke basis van de originele Narciso vesterken. Het is niet alleen sexy, de geur wakkert de passie aan’.’ Dit gesprek is natuurlijk denkbeeldig en het antwoord zal natuurlijk positief zijn geweest. Hij kan niet anders, maar…
Als je vandaag, morgen of any time soon omringd door een romige parfumwolk drie jonge meiden innig met elkaar verbonden ziet… grote kans dat ze de boodschap van Marc Jacobs’ sisterhood-geur Daisy Love in praktijk hebben gebracht.
Daisy Love roept de verrukking op van het kijken naar de zon die weerspiegelt in de oceaan onder een helderblauwe hemel met noten van helder gekristalliseerde bergbraambess, zonnige en toch romige madeliefjesboomblaadjes, en een warme blend van kasjmiermusk en drijfhout’.
Droomde ik nu dat ik mocht aanschuiven bij Tijd voor Max, of was het gewoon een bad trip in verband met het 75jarig bestaan van L(ucy in the)S(ky with)D(iamonds)? Oordeel zelf.
André: ‘Wanneer heb je voor het laatst een Avongeur gekocht?’ ‘Dat is leuk dat je daarnaar vraagt, want heel toevallig onlangs nog, in Hoogeveen – of all places. Om precies te zijn in Het Goed, een tweedehandswinkelketen. In een gesloten vitrinekast gevuld met dingen, objecten en parafernalia die moeten doorgaan voor duur en zeldzaam maar het niet zijn, zag ik een parfumflescollectie ‘afgestaan’ naar ik vermoed door (klein)kinderen van een net overleden very old geworden, dat wel, (groot)oma. De verkoopster vroeg of ik ze allemaal wou kopen tegen een schappelijke prijs. Maar dat vond ik way too much. Want de meeste flacons, uitgezonderd een, vielen voor mij nu toch in de categorie heftige kitsch.’ Martine: ‘Jeetje wat gaat de tijd nog snel en we zouden nog uren met je kunnen praten, maar Karin Bloemen moet ook nog een door haar net ontdekt maatschappelijk probleem onder de aandacht brengen en Willeke Alberti wil nog een niet echt door zijn familie gemiste, maar toch gevonden opa toezingen, dus dat kom je, hoop ik, in een andere aflevering met ons delen.’ Geurengoeroe: ‘Hé, wat jammer nou, want ik had naast deze geur nog een ander aspect willen belichten…’.
Geurengoeroe bedoelt maar. En die heb ik dus voor € 9,00 gekocht. In die ‘Originalfassung’ verpakt in een glazen leeuw met plastic dop. Is het kunst, is het kitsch? Ik vind het, laat ik het zo zeggen, knap gedaan. Als het geen parfumflacon was geweest, dan was het gewoon een leuk deco-dingetje voor in je interieur. Had je ook nu nog zo maar op een inspiratiepagina kunnen vinden in een interieurglossy. Maar het gaat dus om de inhoud.
Dit is de bedoeling van de oprichter Cindy Guillemant: ‘Moresque is de harmonieuze synthese tussen vorm en inhoud, tussen esthetiek en essentie. Gemaakt om de oude oosterse traditie van parfums met tijdloze Italiaanse stijl aan te kleden, is Moresque een eerbetoon aan de pracht van de Moorse kunst. Het is ook een lofzang op de verfijning van oriëntaalse parfums en de knowhow van ‘made in Italy’.’
Mijn eerste totaalimpressie blind geroken: een intens poederige geur – musk, vanille, en vooral tonkaboon – die in het begin een fris-prikkelend, zoet-kruidig accent heeft. Ik gok op steranijs. Sorry, een intens poederig parfum met ‘lichtvonken’, want het betreft een extract, waar je door de poederregen heen af en toe verschillende bloemen oplichten.
Die persberichtschrijvers op de hoofdkantoren van de luxe merken toch. Die verliezen zichzelf steeds meer in lyriek en quasi literaire omschrijvingen. Alsof ze dingen naar de Pullitzer Prijs terwijl bij – ook vluchtige – analyse slechts met één speldenprik… Die van Etro kan er ook wat van: ‘De samensmelting van landen en culturen vormt de basis voor een verrassend esthetisch parfum dat volledig trouw is aan zichzelf’. Ik bedoel: klinkt indrukwekkend maar tegelijkertijd zeg je niets. En hoe kan een parfum ‘dat nog maar net komt kijken’ trouw aan zichzelf zijn. Het is toch geen levende entiteit met een ziel die kan reflecteren?
Heel veel luxemerken associeer ik niet met sport of welke vorm van lichamelijke inspanning dan ook, behalve misschien het ‘show offen’ van je nieuw gekochte kleding. Yves Saint Laurent et sport: non, non, non. Jil Sander und Sport: nein, nein, nein. Armani e sport: no, no, no. Burberry and sport: no, no, no. Laatste had een tijdje geleden een sportduo in het assortiment: in 2009. Vervolgt met een zeer koude versie: 2010. Waarom? It’s the economy stupid!
Bij dit soort aanvullingen gaan mijn wenkbrauwen altijd omhoog: ‘Burberry fragrances are created by Francis Kurkdjian for Takasago with a specific process of maturation and maceration to enrich the quality and the signature of the scents’.
Jouw positie bij Burberry is eigenlijk uniek voor een neus. Vertel.
