TOYS R US!
SPICEBOMB FOR ‘GIRLS’ WHO JUST WANNA HAVE FUN
Jaar van lancering: 2019
Laatst aangepast: 08/11/19
Yes I know: ik ben de laatste tijd behoorlijk negatief over de mainstreamgeuren die luxe merken op de markt brengen. Maar dan op eens verschijnt er een zonnestraaltje achter deze donkere luchtjes, een ray of light die je blij maakt en iets van hoop biedt, dat het ook anders kan. Het zonnestraaltje in dit geval: Toy Boy.
De naam vind ik heerlijk. In de zin van: helemaal in lijn met de cynisch-humoristische kijk op het mode-en parfumvlak van de oprichter van Franco Moschino (1950-1994, zijn eerste parfum lanceerde hij onder de slogan ‘Crash Hermès’; ik bedoel maar). Toy Boy is een double-entendre, een woordspeling die je direct vat.
Over het verschijnsel toy boy wordt vaak lacherig gedaan, maar dat is volgens mij eerder een kwestie van jaloezie. Want de vrouwen-– ook wel cougars genoemd – die er een ‘op na houden’/’op na hielden’ zijn meestal wereldberoemd en loaded en, volgens de mensen die er met leedvermaak over schrijven, al ver over hun uiterste verkoopdatum heen. Zoals Tina Turner, zoals Joan Collins, zoals Demi Moore.
In Nederland: Patricia Paay en Conny-Vanessa Breukhoven-Witteman. In ‘onze’ volksmond ook wel speeltje genoemd. Andersom wordt het merkwaardigerwijze gewoner gevonden: ouwe rijke geit met een jong blaadje. Alhoewel zo’n lekker jong ding krijgt dan weer andere scheldwoorden opgeplakt: star fucker.
Door toy boy te koppelen aan een teddybeer – vaak gezien als symbool van een prettige jeugd die eenmaal cadeau gekregen de rest van je leven wordt gekoesterd en meeneemt – maakt Moschino er weer ‘speelgoed’ van. De cirkel is rond. Door de beer van Toy 2 in zwart onder te dompelen, wordt zijn artistieke waarde verhoogd en overstijgt het het gadget-gehalte.
Wat wil ik hiermee zeggen? Nou, musea van art & design hebben de laatste decennia tig parfumflacons in hun vaste collectie opgenomen waarvan je je kunt afvragen ‘why’? Toy Boy moet in ieder geval aangekocht worden, juist door de vele (bovengenoemde) ‘lagen’ die het heeft.
Het ‘vertelt’ meer dan wat je in eerste instantie ziet, en zoiets dergelijks wordt dan vaak geclassificeerd als kunst. Misschien is deze benadering van mij te veel een wishful thinking – ‘dat jij dit allemaal ziet in een geur Geurengoeroe, knap hoor’. So be it. Ik wou het toch even vermeld hebben. Nu de inhoud, en die is…
WAT TOY BOY IK EIGENLIJK?
… de hemel zij geprezen geen zoveelste slaapverwekkende variatie op de roodfruit-gourmand-poedermusk-geuren met wat verdwaalde bloemetjes waarmee de markt wordt overspoeld (wist je dat jaarlijks nu gemiddeld 2500 geuren gelanceerd worden?). Nee, Toy Boy kiest voor de oriëntaalse weg binnen het parfumspectrum. Beter, het gaat nog een stap verder. Toy Boy is een krachtig kruidig parfum ‘rechtstreeks’ afkomstig uit de Oriënt.
Ga maar na: de opening is als zuchtje van rode bes en groene peer die snel plaats moeten maken voor een ‘spicebomb’: warm-kruidig elemihars omringd door nootmuskaat en kruidnagel in overdose die ervoor zorgen dat het bloemenakkoord van magnolia en roos een donker randje krijgt (versterkt door vetiver).
En dat ruik je dus goed, vooral de vetiver op ‘tweederde’ van de ontwikkeling. Mooi is dat de basis van cashmeran en musk dit alles een mooie zacht-sensuele omlijsting geeft. Toy Boy wordt hierdoor ‘cosy’, warm en ‘knuffelig’ zoals de teddybeer uit je jeugd en die misschien nu nog wel op je bed ligt. Alleen zonder de kruidige noot te verliezen.
PS: Ik snap alleen de campagne niet. Die is dus heel erg, heel erg gay. Eén lekkere, jonge vent in zwart leer, dat kan ook een toy boy voor een vrouw zijn. Logisch. Maar twee mannen in zwart leer die de (übersized) flacon samen showen waaronder huidig ontwerper bij Moschino, Jeremy Scott? Tja. Misschien wordt de geur hierdoor (on)bewust een hit onder gays. Alleen denk ik dat die tijd nu voorbij is. Even aan een jonge neef van mij vragen.
Nu ben ik toch heel benieuwd hoe een geur als deze door inkopers van parfumerieën wordt gezien? En wat me het meest verbaast: hoe kun je Mademoiselle als managing operator (of hoe je functie dan ook omschreven mag worden) van Azzaro Parfums in hemelsnaam goedkeuren? Ik zou zeggen: je huiswerk overdoen. Want van welke kant je het ook bekijkt: het is geleend van de concurrent. Maar dat heet dan waarschijnlijk slim.
Met als treurig hoogtepunt: de promotieclip – valt er nu echt niet uit een vaatje te tappen? Oh-la-la zus, oh-la-la zo. Paris je t’aime. Me too hier, me too daar, waar je maar kijkt. Voor dat deze hashtag wereldberoemd werd, was dit begrip in de parfumerie al bekend als een geur van de concurrent in een ander jasje presenteren – ‘This is our Blue de Chanel’, ‘This is our Mademoiselle’.
Als je als Geurengoeroe al millennia in het vak zit, kom je er op een gegeven moment na eeuwen achter dat – met zoals bijna alles in het leven – bepaalde trends, modes, verschijnselen en vooral wishfull thinkings weer terugkomen met de regelmaat van het nieuwe jaar. In de parfumwereld vooral het laatste. Neem de man: daar worden allerlei stickers op gedrukt, wordt in diverse mallen geperst hopende dat hij in het echte leven zich er naar gaat gedragen: 
Om aan te tonen, dat Dolce & Gabbana maatschappelijke ontwikkelingen goed aanvoelen, hebben ze als ‘woordvoerder’ een echte, echte man ingehuurd, de Italiaanse influencer Mariano di Vaio: ‘Husband, father, businessman and king of his everyday life’. Voor je het weet wordt Di Viao aanstuurder van een nieuwe politieke beweging, want het kan in Italië snel gaan wat dat betreft – men neme Mateo Salvini, Mateo ‘Selfini’. En om het geheel muzikaal te omlijsten, hebben Dolce & Gabanna zelfs Ennio Morricone weten te strikken voor een gelegenheidscompositie.
Na het platgeslagen parfumgepruttel van de laatste twee posts, tijd voor een geur die hopelijk iets meer met me zal doen. Dus grijp ik in mijn geurproefjesgrabbelton (categorie niche) en vis er Narcotic Flowers uit. Toeval, of wil een hogere macht (Moeder Natuur zelve?) me erop wijzen dat er ook nog bloemengeuren worden gemaakt die écht werken. En noem een geur Narcotic Flowers die, na ruiken, zijn naam niet waar lijkt te maken, than you are in real trouble.
Ook onderdeel van de filosofie: ‘Alle geuren worden in eigen huis samengesteld, in kleine hoeveelheden geproduceerd en in ons Grasse-atelier gebotteld. Alle geuren worden gemengd in een basis van 100 procent gecertificeerde organische Franse graanalcohol’.
Anno 2019 weer. Is het een tussendoortje, terwijl ondertussen wordt gewerkt aan een nieuw groots parfum? De laatste in deze is toch echt 
De een vindt het zaligmakend, de ander wordt per direct misselijk als die bij het passeren van een coffeeshop wordt getrakteerd op een wolk van wiet/cannabis/marihuana/hennep/ hasjiesj kringelend uit tevreden opgestoken stickies. Ik behoor tot de laatste categorie – krijg er direct scheurende koppijn van.
Mark Buxton vertelde mij ooit in 2014 tijdens de presentatie het boek Famous City Amsterdam (waarvan de opbrengst ging naar de non-profit stichting gelijknamige stichting voor kankeronderzoek) dat in de geur die hij speciaal voor deze gelegenheid had gemaakt – Amsterdam – ook cannabis zat, want daar associeert hij de hoofdstad direct mee (hij is niet de enige). Niet de echte cannabis, maar een combinatie van bergamot- en zwarte bes-moleculen (en nog een ingrediënt die me maar niet te binnen wil schieten). Met een effect dat voor mijn gevoel heel dicht in de buurt van de real stuff komt.
Leuke naam. Toch? Ik heb het persbericht niet gezien, maar kan me bijna niet indenken dat geur níet meedrijft op de feministische golf (denk #metoo) die sinds kort ook door de parfumerie waait. 
Nog even over de naam. In 1975 lanceerde Yves Saint Laurent Eau Libre, de eerste naoorlogse commerciële ‘fluid’-geur voor man en vrouw, en toen zeker bijzonder, voor alle rassen. Een flopperdeflop van de eerste orde. Jammer, en dat terwijl toen het hippy love & peace-gedachtegoed op zijn hoogtepunt was. De master himself merkte achteruit blikkend ooit op: ‘Als couturier moet je de tijd niet vooruit zijn, maar op tijd zijn’.
Het is triest maar waar: een bloemenparfum kan niet meer opnieuw uitgevonden worden. De reden: de mogelijkheden van de parfumeur zijn gewoon beperkt. De enige die dit nog zou kunnen bewerkstelligen is kunstmatige intelligentie volgens mij. Waar ik dus met smart op wacht.
Járen geleden toen het begrip niche geleidelijk aan in mijn hersenen begon door te sijpelen – wil zeggen: ik naam het voor notie aan; deed er niet echt veel mee – ontdekte ik 1920. Ik was toen ‘best wel’ onder de indruk, want ik rook meer dan ik gewend was. Wat dan?
Net zoals 1920 komt die zeer natuurlijk over, maar dan niet zozeer extremer maar eerder intenser, wat natuurlijk eigenlijk hetzelfde is. Alleen staat intenser in mijn beleving meer voor verfijning, terwijl extreme meer marketing driven is.
Op deze geur zou je bijna kunnen promoveren – want er gebeurt zoveel. Vooral ‘om’ Mémoire d’une Odeur heen en de ‘inclusieve’ ambities van Gucci die ook in deze geur geïncorporeerd zitten. En dan de presentatie. En laten we het sturende ingrediënt kamille niet vergeten. Geurengoeroe begint gewoon en ziet wel waar het eindigt.
Coty’s bezwaar kun je je wel enigszins voorstellen, met name de opening: kamille ruik je du moment je het opspuit. En dat is wennen voor de door mainstreamgeuren platgeslagen neus. Want je ondergaat een uitgesproken warme, aromatische ‘ruwe’ noot met groene en ‘stro-achtige’ nuances met een zoete hint die doet denken aan honing en stuifmeel – weeïg mag ook. Maar als de kamille is vervlogen, dan kom je terecht op bekend terrein. Morillas voegde een speciale variëteit van jasmijn toe: koraaljasmijn – ook bekend als ‘nachtjasmijn’ en ‘boom van verdriet’.
Ik schrijf dit verhaal op de dag die is aangekondigd als de laatste mooie van het jaar (15 september 2019). Aangezien het klimaat op alle vijf continenten en de zeven wereldzeeën de laatste tijd zich anders ‘gedraagt’ dan we gewend zijn, zeg ik: ‘Zeg nooit nooit.’
Misschien komt Musc Shamal meer tot leven als je de betekenis weet; zo wordt de hete, droge noordwestelijke wind genoemd die ‘s zomers over de Perzische Golf suist en vaak zandstormen veroorzaakt. Past dus perfect in het plaatje van duizend-en-een-nacht. Musc Shamal is helemaal van deze tijd. Wil zeggen: het accentueert de poederige noten van musk, maar voorkomnt dat die clean en schoongewassen overkomt.
Als contrast is er Orangerie Venise: een echte fantasienaam, want tijdens mijn bezoeken aan de dogestad heb ik er nooit een gezien. Kan natuurlijk komen doordat Giorgio Armani over betere contacten beschikt – ik vermoed dat bij de vele stadspaleizen orangerieën zijn gebouwd. Dit lees ik op 
De ‘ware’ nicher haalt waarschijnlijk zijn neus er inmiddels voor op, maar Geurengoeroe niet. Hij vindt Etro nog steeds een uitstekend, interessant en aantrekkelijk merk. Geen aanstellerij, de inspiratie meestal gelieerd aan de wortels van het bedrijf en de geuren zelf: klasse, uitgebalanceerd.
De overeenkomst tussen Lancôme en de nieuwe geur van het cosmeticahuis, Idôle? Het ‘dakje’ op de ‘o’. Slim gedaan, want hierdoor lees je beide woorden ‘in dezelfde sfeer’. Ook toegepast – herinnert u zich deze nog – op Hypnôse uit 2006 en nog verder terug op Ô (1969) en de variaties die daarop volgden.
Klinkt simpel, maar om deze twee bloemen perfect te laten shinen, werd door de drie – vanzelfsprekend vrouwelijke – neuzen de volgende variaties verzameld: Isparta-rozenblad-essence. Speciaal bewerkt voor Lancôme; geloof jij het? En hoe ruik je dat dan? Centifoliaroos-absoluut uit Grasse, rozenwater, grandiflorum-jasmijn uit India. Laatste ook speciaal bewerkt voor Lancôme – zelfde vraag.
Dat ruik je ook: Born in Roma Uomo komt bekend voor (welke geur tegenwoordig niet?) Sfeer: natuur en ‘urban’ fuseren met drie hoofdsmaken nu populair in mannengeuren: zilt, groen, hout. Ofwel, een kil-groene, zoutige opening, of beter gezegd een uitbarsting waarvan de groene knispering in het hart wordt voortgezet met viooltjesbladeren en salie dat een ‘urbane’ opwaardering krijgt door een het nu maar al te hippe gember.
De roos, een van de meest geliefde ingrediënten in parfums. Alleen, vreemd genoeg, houden we over het algemeen niet van pure rozencreaties. Het schijnt zelfs zo te zijn dat een huis met een roos in de naam het moeilijker heeft om bevooroordeelde klanten – die denken dat ze alleen maar rozengeuren verkopen – aan zich te binden: Parfums de Rosine, Dear Rose.
Opvallend is dus de kenmerkende lychee-noot waarvan de zoetheid iets meer is aangezet en gevangen zit in een cocon van grapefruit. Het ‘geurgevoel’: een zomerse sorbet. De roos en magnolia spelen hetzelfde spel, alleen lichter.
De naam doet me direct denken aan een geur die ik ‘altijd’ abusievelijk verkeerd schreef: het was dus niet Splendour, maar Splendor (1998) van Elizabeth Arden. Maar volgens mij is met ou de juiste schrijfwijze. Zou daarom deze ‘splendid’ Arden niet zijn aangeslagen?
Vervolgens: ‘De eerste noten geven onmiddellijk een mix van groene stengels, gele bloemen, koele lucht en warm licht vrij’. Dat ervaar ik dus niet: groen. Ook gelukkig niet een frisse opening. Je ziet direct in de bedoeling van de geur: een fluweelachtige sensatie van bloemen, een diffuus boeket opgeroepen met oranjebloesem (absoluut), sambacjasmijn en natuurlijk mimosa (absoluut) waar een warme wind voor luchtigheid zorgt (hedione).
Niemand is er niet echt naar op zoek, toch? Meer categorie toevalstreffer: het vinden van een klavertjevier. Maar, behoor je tot de gelukzaligen dan… wordt volgens Wikipedia ‘vooral door de zeldzaamheid, maar ook door de vorm – die doet denken aan een kruis – het vinden of het krijgen van een klavertjevier sinds de middeleeuwen beschouwd als een geluksbrenger’.
Een duidelijke noot van bergamot. Het pittige groen heeft overeenkomsten met basilicum met op de achtergrond een weeïge zoete noot – ik hou het op coumarine die in dit geval breed van spectrum is: van vers groen dat langzaam uitdroogt en hooi wordt. Ik vermoed ook een zweem van witte musk, want clean is de afronding zeker, maar blijft op de achtergrond doordat de peperige noten (met slierten van wierook) doorgetrokken worden naar de basis.
Dat vergroot altijd het mysterie. Althans men gaat er – nog steeds – vanuit dat veel mensen het interessant vinden. Én het is helemaal in sync met storytelling: dat tijdens het doorspitten door een nieuwe eigenaar van een parfumarchief van een lang geleden gesloten huis, hij stuit op niet eerder gebruikte formules.
Vooropgesteld: zou het door de tropische hitte van de afgelopen dagen komen dat 222 zo ingetogen maar toch zo rijk zijn nuances verspreidt? Fascinerend: het zoet-gestemde viooltje in de opening voorafgegaan door een ondefinieerbare kortstondige etherische, groene trilling.
Terwijl de kleding onder leiding van Alessandro Michele steeds gewoner, ‘rommelmarkt- en vintagewinkel-herkenbaar’ (maar niet bepaald goedkoper) wordt, zien we op geurengebied een tegenovergestelde ontwikkeling bij Gucci: crowd pleasers worden opgestuwd in de hogere vaart der volkeren: van masstige naar prestige.
Een misvatting van groen in geur: kan alleen worden opgeroepen met vers gemaaid gras, kruiden, stengels en bladeren. Maar er is een andere manier, gewoon door in het water te duiken met groene tonen vermengd met ingetogen citrustinten. Hoe doet Alberto Morillas het? Hij behandelt de gardenia alsof ze bloeit met groene in plaats van witte en crèmekleurige bloemblaadjes. Hij stelde zich een vroege zomerochtend voor, waar boomgaarden met rijp fruit bedekt zijn met dauw. De eerste indruk die je krijgt terwijl je Gorgeous Gardenia Emerald ruikt: sappige peer en koud aandoend watermeloen bedekt met de kleinste citroendruppels die zachtjes op de gardeniablaadjes vallen, waardoor ze groener worden.
Parfumnicht: zo werd/wordt wel eens man omschreven met overdreven aandacht voor geuren. Dit compliment is mij nog nooit toegeworpen – althans niet in mijn aanwezigheid. Wel werd ik een keer voor bokkenpoot ‘uitgescholden’ toen ik stond te wachten op de tram met een doos vol boodschappen.
Op zijn site lees ik over het idee achter Gay, en kan er geen touw aan vastknopen. Als ik het goed heb begrepen is Pregoni ook schrijver en is de geur genoemd naar zijn boek Il Vangelo secondo Gay. Ofwel, Het Evangelie volgens Gay. En dat is volgens hem ‘de meest schokkende waarheid in de geschiedenis’ en ‘zeker een klein meesterwerk met antropologische en fantasierijke implicaties, dat het verhaal in ons dagelijks leven doet zinken, de wijdverspreide gedeelde moraliteit omkeert, maar ons het zeldzame voorrecht toekent om te denken met ons hoofd’. Tuurlijk, en ook zo fijn: ik zit dus helemaal op het verkeerde spoor.
WAT GAY IK EIGENLIJK?
En toen was het zomer en dus tijd voor lekker, knetterend vermaak. Voor mij is dat dan eau de cologne of een iets in die richting. En zo kwam ik uit op de geur waarover ik al regelmatig heb gesproken tijdens parfumpraatjes met 
Anyway, met Neroli Animalis heb je een eau de cologne in eau de parfum-concentratie. Op de site van Maison Encens wordt de geur omschreven als een ‘clair obscure’. Ofwel, spelend met licht en donker.
Ik loop al een tijdje rond met Rose Ishtar op mijn beide polsen. Conclusie: hoewel ik zelden roosgeuren draag voor het persoonlijk genot, word ik hier heel erg blij van. De reden: de geur koppelt uitgesproken natuurlijkheid – je ruikt heel veel zoete roos – aan comfortabele draagbaarheid. Het is niche, vol, gelaagd én toch toegankelijk in de zin van: de gemiddelde ketenparfumerieklant zal er niet van achterover slaan.
Als deze fruitige frisheid is afgezwakt zet de roos haar spoor voort, gewoon puur zoals ze is: zoet, bloemig, licht gezuurd om geleidelijk warmer-houtiger te worden. Dus een prachtige balans tussen sandelhout en patchoeli.
Tijd weggeweest in verband met brood op de plank-activiteiten. Nu er twee maanden van gevrijwaard. Hoop ik althans. Anyway, ik kreeg dus Spicebomb Night Vision in verband met Vaderdag opgestuurd van de producent (L’Oréal).
Hoe zou dat komen? Lacroix niet, Viktor & Rolf wel. Ik denk door de snelle veranderingen: internet, social media en het feit dat mode steeds meer als ‘serieus’ onderwerp in de media werd gepresenteerd. Mede dankzij de 24/7/365-inspanning van de marketing achter de modemerken. Erger (of ‘blijer’), mode draait alleen nog maar om marketing (en storytelling).
Dan ruik ik een soort van fluwelige ‘tevredenheid’ beplakt met diverse zware kruiden – op het recept staat zwarte chili-akkoord, zwarte peper, kruidnagel, nootmuskaat. Dat zal wel kloppen, maar die fluweligheid bepaalt toch de toon. Aangenaam, zalvend, bijna rustgevend.
Ik ging dus even naar de site van Serge Lutens om te kijken wat hij zelf te melden heeft over L’Eau d’Armoise. Niet echt wat je noemt overzichtelijk de categorieën waaronder zijn 71 geuren zijn gerubriceerd. Ik zou ze allemaal wel willen hebben (ik heb er nu 24 – oude versies gelukkig; ja ook sommige van zijn geuren zijn inmiddels aangepast; dieptepunt Féminité du Bois) met dien verstande dat ik ze eigenlijk zelden draag, een paar uitgezonderd.
‘Hoe kon ik weten toen ik verstrooid een blad uit een struik plukte en het tussen mijn wijsvinger en duim wreef, dat bijvoet zou later spreken vanuit een parfumfles?’ Dit zijn Luten’s mijmeringen omtrent de bijvoet waaraan hij toevoegt: ‘Bekend om zijn vele geneeskrachtige eigenschappen, neemt bijvoet, samen met zijn middeleeuwse verbeelding, ons diep in het hart van zijn krachtige, aromatische geur’. Waarom nu juist middeleeuwse verbeelding? Had ik graag toegelicht gezien.
Een mens is voorspelbaar, een goeroe is voorspelbaar. Dus wanner ik een batterij aan ‘gaat-wel-mwahh’-geuren heb doorgesnoven, dan krijg ik zin een lekkere volle geur, een geur bijvoorbeeld waarin één bloem in al haar glorie wordt gepresenteerd. Men neme de hyacint dit keer. Bedwelmend, overrompelend en voor mij een erotische evocatie (zonder wulpsheid) symboliserend van het voorjaar in vergelijk met het lelietje-van-dalen dat meer de belofte en onschuld van het nog te beginnen nieuwe seizoen verkondigt.
Hoewel er nog steeds essentiële olie aan de hyacint wordt onttrokken, ervaar je dat zelden in geuren. De reden: de prijs. Zal wel richting Arabië verdwijnen waar ze – de elite – dit soort extracten nog vanzelfsprekend vinden. Ik weet dat Santa Maria de Novella ooit een 5ml-extract ervan in zijn collectie had. En keer aan geroken en altijd spijt dat ik hem ter plekke niet heb gekocht.
Ik durf bijna niet naar Youtube te gaan om te kijken wat Dolce & Gabbana dit keer allemaal uit de kast heeft gehaald, om het verhaal van Dolce Peony kracht bij te zetten. Want wat het duo ter promotie van hun afgelopen geuren heeft gedaan… het leek wel of ze hun ‘amata isola’ – Sicilië – helemaal hadden afgehuurd.
Is een ‘non offensive’ geur die je de pioenroos wel op een erg opvallende manier laat ruiken. Ik althans ruik de typische gepeperde, kruidige roos nauwelijks/niet.
De parfumwereld is een poëtische wereld waarachter een bikkelkeiharde wereld schuilgaat. Je begint als parfumeur jong en onschuldig met in je rugzak de mooiste plannen, maar voor je het weet is het ‘toedelodoki, bye, nice working with you’.
WAT TANGERINE VERT IK EIGENLIJK?
Geurengoeroe zoekt, verlangt, smacht al jaren naar een floral die zich gedraagt zoals ze het volgens hem hoort te doen: een mix van voor de parfumindustrie geteelde bloemen en familieleden die het liefst in de vrije natuur verpozen. Maakt niet uit of de compositie ‘synthetic fantastic’, puur natuur of een combi van beide is. Mijn ijkpunten in deze: vintage 
WAT FLORAL IK EIGENLIJK?
Er staat een mini-interview op de site van Molton Brown met de neus van Suede Orris – Jérôme di Marino. Laatste vraag: ‘What makes Suede Orris so unique?’ Di Marino antwoordt: ‘Het daagt het idee uit dat iris ouderwets is. Ik wilde dat het poederachtig, maar modern was. Er is een verslavende rijkdom, veel volume en sensualiteit.’
WAT SUEDE ORRIS IK EIGENLIJK?
Vergeef me deze eerste gedachte: Raf Simons had als artistic director bij Calvin Klein echt een statement kunnen maken, wanneer onder zijn auspiciën de meeste recente ‘grote’ vrouwengeur geen Women (2017), maar Perverso had geheten. Dat had als schokeffect wellicht een even grote impact gehad als Obsession in 1985.
Ik had hetzelfde gevoel bij de ‘boomgeuren’ van Bottega Veneta uit de Parco Palladio-serie: X, XI en XII (2018) waarin respectievelijk de schors van de olijfboom (Olivo), de kastanje (Castagno) en de eik (Quercia) ‘tot leven’ worden gebracht. Het knappe: je ruikt iets heel natuurlijks dat heel sterk doet denken olijf-, kastanje- en eikenbast, maar het toch niet is. Het is een illusie die geen desillusie wordt bij het ruiken aan de echte schorsen, en het deconstrueren van de geuren.
Stom dat ik dat niet direct onderging gezien mijn huidige tik: zelf granola maken met veel geknakte noten: pecan, walnoot, cashew, amandel en walnoot. Als ik die met de biologische basismuesli (van Lidl) en de biologische agavesiroop (ook Lidl!) na 20 minuten roosteren uit de oven haal, verspreiden de ‘nieuwe gourmandnoten’ zich door de keuken.
Historici en andere specialisten zullen waarschijnlijk pas over honderd jaar (of zelfs nog later) mijn gedachte kunnen bevestigen of ontkrachten dat wanneer een andere ‘designer du jour’ in plaats van Alessandro Michele bij Gucci de creatieve arbeid van Frida Giannini had overgenomen, Guilty Cologne ook wel was verschenen en for that matter ook The Alchemist Garden – de spectaculaire retro-retro-retro-nichelijn van Gucci.
Interessant hoe tegenwoordig gebeurtenissen je toch níet kunnen bereiken. Zit ik nu gevangen in mijn eigen bubbel in Drenthe en/of de wereld van art & perfume? Dat bleek gisteren tijdens een ontmoeting in Amsterdam die ik had met Saskia Wilson-Brown, oprichter van het in Los Angeles (waar ik haar begin dit jaar ontmoette) gevestigde The Institute of Art and Olfaction, dat als doel heeft om de wereld van het parfum te democratiseren, toegankelijker te maken.
Dat is toch vreemd, of eerder gezegd bizar: www je voor de geur Calypso dan verschijnt als eerste de site waarvan het verhaal gaat dat ze alleen maar neppers leveren: 
In ieder geval: helaas heb ik de oerversie nooit geroken (doe ik als het me lukt om weer een afspraak te maken in de Osmothèque van Versailles), maar die klinkt op papier interessanter en meer resoluut dan de nieuwe: galbanum en citrusnoten die via een door anjer gestuurd bloemboeket naar een basis afglijdt die wordt gekenmerkt door een über-injectie van dierlijke noten: civet, ambergris en suède.
Wat fijn dat er nog neuzen zoals Maria Candida zijn. Een vrouw met een mooi klein bescheiden huis die gewoon prachtige parfums maakt. Ook zo’n neus waarvan je je afvraagt waarom de grote spelers in de markt haar niet eens vragen voor een compositie. Dat levert volgens mij een eigenzinnig, ‘draagbaar’ en ‘trendy’ resultaat op.
Tja, jaren, maar dan ook jaren geleden vond ik het leuk om een merk erop te ‘betrappen’ dat de naam van hun nieuwste geur al eerder was gebruikt. Nu denk ik: ‘Laat maar’, en ben ik in een iets mildere bui, dan: ‘De nieuwe geurmarketeers ontbreekt het aan historisch besef’. Maar dat neemt niet weg dat ik nog steeds spontaan begin te briesen bij het horen van Joy (2018) van Dior – hup de gevangenis is, stelletje no-knowers, stelletje chique marketing parfumpooiers met als extra taakstraf: de benodigde jasmijn- en rozenblaadjes voor het recept van de echte Joy (van Patou) met de hand plukken. Stuk voor stuk. Zal ze leren…
Silvana Casoli vermeldt ook nog dat ‘de inspiratie komt van de geur die alleen de huid van de vrouw kan uitademen in zijn staat van extase. Nuda wordt gedragen als een tweede huid (op de foto door Jennifer Lopez en dat op 49jarige leeftijd, tjonge, tjonge, hoe doet ze het toch)… Nuda werkt als de sleutel tot verleiding en persoonlijkheid. Zijn afrodiserende kracht komt van kruidenferomonen met een vluchtige structuur’.
Flankers en variaties op thema: ben er niet echt dol op, maar er zijn een paar waarvoor ik een uitzondering maak. Zoals die op van Muglers Alien vanwege vaak de overdosering van bepaalde ingrediënten. Zoals die op van Calvin Kleins Ck One Summer vanwege de fun-factor. En natuurlijk op die van Shalimar vanwege… ik ‘haat’ het woord in combinatie met parfum, maar het kan niet anders, door de dialoog die het aangaat met de ‘oerpartituur’. Is Shalimar je favoriet, dan heb je – als ik historisch goed zit – sinds 2003 jaarlijks op zijn minst één flanker ter vergelijk en misschien wel genoeg aan je ‘parfumbehoefte’.
Waarschuwing vooraf: ik begin negatief, maar eindig heel positief… je niest even, en weer is er een nieuwe geur van een huis. Of een variatie. Zag ik net voorbijkomen: La Vie Est Belle en Rose – volgens mij de zevende variatie tot nu toe. Lancôme zal er blij mee zijn, maar soms heb ik het helemaal gehad met een geur, met een ‘gezicht’. Julia Roberts… die blijft maar lachen, lachen en lachen. Klap op de smoel kan ze krijgen – met die über-witte tanden, met die gladgestreken ‘oneffenheden’ zoals rimpel-tje-s vaak eufemistisch (niet verwarren met feministisch) worden getypeerd. Met dat ‘break the chain’-sprookje waarin zij als prinses figureert.
Schittering slaat voor mij op hoe de bloemen zich gedragen, uitbarsting over de levendigheid van het geheel. Het cosmeticahuis aan het woord: ‘Na L’Éclat L’Eau de Parfum schrijft Lancôme het tweede hoofdstuk van zijn zoektocht naar stralende levensvreugde’ met deze eau de toilette-versie. Dit klopt: de geur begint met een ‘explosie van pittige en zeste-achtige hesperidentoetsen van mandarijn, grapefruit en bergamot’.
‘Geurengoeroe, waar zie je elk jaar naar uit wat nouveautés betreft?’ ‘Dat is al járen hetzelfde: de nieuwe Aqua Allegoria’s. Hoeveel zijn het, volgen ze een trend, gaat er een wellicht een trend zetten, welke is eenmalig, welke blijft in het assortiment en welke ingrediënten spelen de hoofdrol – altijd weer benieuwd’. Ik tref het dit seizoen: een trio van – ik citeer het persbericht – ‘opgewekte stijloefeningen waarin zowel de geur als de frisheid blijven duren’. Leuk omschreven.
Ik heb het al eerder vermeld: ik vind het jammer dat Aqua Allegoria in de loop der jaren van genderneutraal steeds ‘vrouwvriendelijker’ is geworden. Wat nog eens werd versterkt doordat alle klassieke versies in het assortiment – zoals Herba Fresca en Pamplelune; nog steeds mijn favorieten – zijn ‘herschreven’ en dus meer poederig en (white) musky zijn geworden.
Wat ik prettig vind: de afdaling wordt niet ingezet met witte musk, maar met cederhout. Strak en zonnig en de prikkeling van opening en hart met zich meedragend. Pas later komt de witte musk zijn aandeel opeisen, en dan ook echt opeist. Maar dat geldt tegenwoordig voor zoveel geuren.
De meest commerciële, de meest makkelijke: Flora Cherrysia. Thierry Wasser: ‘De inspiratie voor deze postkaart-geur haalde ik uit Japan inspiratie op het moment van de Sakura – het ontluiken van de kersenbloesems in maart inspireerde ons tot een vluchtige bloemengeur die reikt naar de hemel en delicaat gestreeld wordt door de wind. Het is poëtisch, alsof het beeld van de kersenbloesem delicaat flou pastelkleurig is, als een aquarel’.
Heftige ontwikkelingen bij Calvin Klein, tenminste als je mode-minded bent. Niet dat het ertoe doet, maar ik heb voorspeld dat, moet je nagaan, ik kan nu al niet meer op zijn naam komen, het niet zou lang uithouden als creative director bij Calvin Klein (en daarvoor niet bij Christian Dior).
Een ander aspect van Ck One Summer: de presentatie. Elke editie krijgt flacon en verpakking een speciale behandeling, die de boodschap van de limited edition een extra dimensie verleent. Dit jaar wordt de flacon ‘ondergedompeld’ in een ‘Roy Lichtenstein’-wave – ja, inderdaad die beroemde popart-kunstentaar uit de jaren zestig van de vorige eeuw. Ook arty-farty maar fun en vanzelfsprekend gepresenteerd zonder diepliggende gedachten.
Moet je maar net weten, want in de reguliere parfumerie vind je ze niet echt – ook niet bij 
Het idee achter deze twee zomerse interpretaties: ‘In de Alien-woestijn vullen duinen zich met een glanzende, okerkleurige gloed – een haast oneindige horizon. In deze zee van zand wordt een bovennatuurlijke lichtstraal weerkaatst: het punt waar de zon en de maan samenkomen – dag en nacht versmelten met elkaar, er verschijnt een adembenemende eclips. Alien, parfum van het licht, laaft zich aan de eenwording van deze tegenpolen en onthult twee heerlijke geuren die, samen en ‘solo’, het spel van een betoverend contrast van warm en koud belichamen’.
Dan het verschil: Alien Fusion (gemaakt door Fanny Bal en Dominique Ropion) voor de vrouw is niet te vergelijken met de originele partituur gezien de jasmijn heeft plaatsgemaakt voor oranjebloesem en tuberoos. Je ruikt vooral de eerste heel goed, waarvan de bloemigheid wordt benadrukt zonder echt sensueel te worden, geldt ook voor de tuberoos. Het is allemaal erg gedoseerd, transparant en clean.
Het is een geliefd thema in de parfumerie, en daardoor bijna cliché. En inmiddels in het licht van @metoo ook rolbevestigend als je er dieper over nadenkt – kristallen plafond en dergelijke: de veronderstelde verkennings- en ontdekkingsdrift van de man.
Mooi is het feit dat Montblanc nadrukkelijk de herkomst van de hoofdingrediënten vermeld. De parfumindustrie was volgens mij een van de eerste industrieën die zich drukt maakte om zo weinig mogelijk footprints achter te laten tijdens de ontwikkeling van geuren – waarvan de synthetische ingrediënten getuigen. Daarnaast is het ze er alles aan gelegen om de verbouw van natuurlijke grondstoffen te waarborgen gezien het oprukkende urbanisme in ‘exotische oorden’.
Je moet een kluizenaar wezen, wil het je zijn ontgaan: Karl is niet meer. Achternaam: Lagerfeld. En die deed er eigenlijk ook niet meer toe. Want hij was onderdeel van het selecte gezelschap mensen waarvan de voornaam voldoet om te zeggen wie je bedoelt. Je hebt natuurlijk meerdere Karls, maar is er maar slechts één… bladibla, bladibla en ga zo maar door. En vond de pers dat Karl toch nog wat lauwerkranstoevoegingen toekwamen, dan kon die nog altijd voor koning, kaiser of Karl Chanel opteren. Terecht bewierookt, alleen op sommige punten kon je toch vragen stellen bij deze voor een groot gedeelte toch zelfbenoemd multi-talent-tasker.
Ik las over 1957 heen, want ik dacht dat ik 1954 zag, het jaar waarin Coco Chanel de schaar na 15 jaar weer oppakte. Als dank daarvoor werd haar comebackdefilé neergesabeld in Frankrijk vanwege haar, to put it mildly, niet zo vaderlandslievende stellingname tijdens de oorlog. Laatste word in een nieuwe documentaire van Jean Lauritano – Les guerres de Coco Chanel – pijnlijker dan voorheen duidelijk gemaakt. Met prachtige, voor mij voorheen onbekende beelden en ontluisterende en grappige feiten.
Hier valt dus 1957 op zijn plaats. In dat jaar neemt Chanel in Dallas de Neiman Marcus Fashion Award in ontvangst (hij begroet Chanel op bovenstaande foto). Ander grappig detail: tijdens een barbecue waarvoor ze was uitgenodigd als onderdeel van deze feestelijkheden liet ze de haar enorme opgediende steak stiekem onder de tafel verdwijnen – vreselijk zo’n lap volgens haar.
Ik geloof dat in dit geval toen (in de jaren vijftig) nog niet werd gesproken van texturen in relatie tot mode, maar het is een handig ‘geitenpaadje’ naar de compositie van 1957. Want dat geeft aldus hetzelfde persbericht ‘dit beeld perfect weer; een sensueel en subtiel bewerkt met een akkoord van witte musk’.
Is de Replica-lijn niche? Inhoudelijk zeg ik masstige – een samentrekking van mass en niche. Want ook te koop bij de ketenparfumerie. Qua invulling zeer zeker, zij het dat het nu wel voorspelbaar aan het worden is. Maar toch: mag ook wel (nog) een keer worden geschreven: Maison Margiela is een van de eersten die het de in übernichekringen ontstane storytelling – denk Serge Lutens, denk Comme des Garçons- naar een breder, toegankelijker horizon heeft geplaatst.
Bij storytelling ligt het iets ‘moeilijker’, wordt iets meer fantasie toegevoegd en dus meer gevraagd van de koper die, dat dan weer wel, juist op zoek is naar iets anders, minder mainstream.
Feit blijft dat de Replica-serie een slimme manier is om populaire geurconcepten te verpakken op een andere, meer belevende, storytelling manier. Neem Under the Lemon Trees (het verhaal is grappig genoeg heel summier; de naam zegt bijna alles behalve de geografische aanduiding).
De laatste paar jaar is meer bekend geworden over Robert Piguet (1899-1953). Ook wel ‘the prince of fashion’ en ‘le plus parisien des couturiers’ genoemd. En deze faam is in parfumkringen grotendeels te danken aan Bandit (1944) en Fracas (1949). Toen de productie ervan stopte (eind jaren zeventig volgens mij) waren ze gehuld in mysterie. Je hoorde wel eens verhalen over hoe bepalend ze waren.
Korte biografie: de in Zwitserland geboren couturier gold met Pierre Balmain als de voorloper van de New Look waarmee Christian Dior in 1947 wereldnieuws werd. Zijn atelier was een broedplaats voor talent: Christian Dior (zie foto onder), Hubert de Givenchy en Marc Bohan leerden bij hem de fijne kneepjes van het vak. En ik altijd maar denken dat Chanel het alleenrecht had op the perfect executed ‘little black dress’: Robert Piguet ontwierp de allerkleinste versie voor ‘la plus petite chanteuse française’: Edith Piaf (142 cm, 40 kg).
De nieuwe Baghari is op basis van de oude aldehydeformule gemaakt. Direct bij de opening ruik je dat: de aldehyden knetteren je tegemoet, zijn als vuurwerk met elektrische vonkjes – crisp and sparkling. En die prikkeling blijft lang present, ook als de bergamot en neroli ze begeleiden van opening naar hart. Vergeleken daarbij is N°5 – beschouwd als het eerste aldehydenparfum – het verlegen zusje van Baghari. Zachter, beschaafder.
