WAT RUIK IK EIGENLIJK?

VAN ‘STANK’ NAAR LEKKER, VAN ‘VIES’ NAAR HEMELS…

Geplaatst door Erik Maarten Jeroen Zwaga op januari 22, 2018
Geplaatst in: ACHTERGROND, TRENDANALYSE, WAT RUIK IK EIGENLIJK?. 1 reactie

Testing, testing, testing, in aanloop naar een nieuwe invulling van Geurengoeroe – leve het gesproken woord! – bespreekt www.parfumaria.comvanuit Gees (Drenthe) met mij geuren waar de meeste klanten van haar heel veel moeite mee hebben…

Niet voorbereid, geen geknip en geplak. Puur en rauw parfums geanalyseerd, gelardeerd met weetjes, historische kennis, smaakopvattingen en meer geurgenot en -gebrek.

De geuren die we bespreken:

Let’s Murder the Moonshine – Les Eaux Primordiale

Musc – Bruno Acampora

Sécrétions Magnifiques – Etat Libre d’ Orange

Oud de Burgas – Santi Burgas

Petroleum – Histoires de Parfums

V2 – Map of the Heart

Bat – Zoologist

Salome – Papillon Artisan Perfumes

Volo aZ 686 – Profumum Roma

POPE-OF-THE-PERFUMES4

 

 

 

PARFUMS MAKEN MEER KAPOT DAN JE LIEF IS

Geplaatst door Erik Maarten Jeroen Zwaga op januari 4, 2018
Geplaatst in: ACHTERGROND, WAT RUIK IK EIGENLIJK?. 3 reacties

Een van de ‘taken’ van geuren is om te verleiden. Althans zo ziet de parfumindustrie dat het liefst. Alleen, moet je je überhaupt afvragen of je dit wapen in stelling moet brengen om de ware te vinden. Want, hoe komt het toch dat twee op de drie, of was het nu een op de vier, relaties stranden? Kwestie van wel of geen – maskerende – geur opdoen?

In mijn in het Drentse landschap verborgen ‘geurgarage’ (lab is só has been, só not now) had ik onlangs een klein, maar fijn gezelschap op bezoek benieuwd als dat was naar de ‘mélanges magiques’ van mijn merk http://www.lebienaime.com. Sommige van de groep vonden het echt niet kunnen, andere waren benieuwd, ‘geprikkeld’ en wilden vooral heel veel ruiken. Maar waarom ik het doe toch was vooral de vraag.

TROUWRINGENHet antwoord daarop is op dit moment anders dan pak’m beet vijftien jaar geleden. Toen werd ik vooral gedreven door het ontdekken en het analyseren van families (mijn eerste onderzoek: tuberoos) én de verbazing over het feit dat voor mij zoveel voor de hand liggende combinaties niet werden gemaakt. Zoals: galbanum, vijg en wierook – dat moet toch in een heel interessant effect resulteren. Doet het ook. Of hoe komt het dat een melange van diverse nichegeuren (proefjes waarvan ik de restanten na het testen in een 100 ml flacon stopte tot dat die vol is) een prachtige sandelhoutgeur oplevert terwijl in geen van de geuren dit edele hout als ingrediënt werd opgevoerd.

Sinds een jaar of vijf ben ik geobsedeerd door dierlijke grondstoffen. Die geven – voor mij – een compositie een subtiele verrijking, een prachtige onderlaag die niets, zoals het vooroordeel wil, met pies, poep en stank vandoen heeft. Tot aan de jaren zeventig van de vorige eeuw was dat de normaalste zaak van de wereld. Remember: in the good old days zat in N° 5 van Chanel civet. Nu schitteren ze door afwezigheid.

Mijn overtuiging: een tinctuur van civet, bevergeil, musk en ambergrijs in de basis zorgt ervoor dat een compositie linkt met je huideigen ‘animale’ geur. Versterkt je eigen geur-dna als het ware. Denk zweet. En dat vinden heel veel mensen prettig. Even tussendoor: ik was onlangs op bezoek bij de Osmothèque in Versailles en mocht daar een tinctuur van echte musk ruiken…. oink, boink, heftig, dat zo’n krachtige geurexplosie in de natuur aanwezig is blijft me verbazen.

ARKive image GES061692 - Alpine musk deer

Anyway, een geur in harmonie met je eigen geur-dna, werd me een jaar of tien geleden in alle pracht geopenbaard. Ik was in Milaan voor de eerste mannengeur van Prada – Infusion d’Homme (2008). Het was warm, drukkend, verstikkend. 32, 33, 34 graden. Voor de officiële presentatie ging ik onder de douche. Maar tijdens het afdrogen begon ik al te zweten. Ik dacht eerst: ik overgiet me met eau de cologne. Het effect daarvan voel je alleen zelf, kortstondig zoals het hoort. En het nam mijn zweet (die ik zelf als aangenaam ervaar) ook niet echt weg.

What to do? Ik pakte (nog steeds een van mijn) favoriete geuren uit mijn bagage. Peau d’Espagne (1901) van Farmaceutica di Santa Maria Novella – een grrrrr-geur, want intens leer vermengd met allerlei etherische en kruidige noten. Ik behandelde hem als ware het een cologne – splash, splash, splash. Intens verhaal kort: kreeg nog nooit zoveel opmerkingen. Positief dus. Begon al bij de balie van het hotel waar ik mijn sleutel afgaf: ‘Signor, che ha un buon profumo!’ En de complimentenregen ging door. Het was zelfs zo dat andere journalisten tijdens het verzamelen voor de onthulling van Infusion d’Homme verwachtingsvol aan mij vroegen of het de nieuwe Prada in kwestie betrof.

Mijn conclusie: mijn zweet met de animale noten van Peau d’Espagne waren samengevloeid, vormden mijn geur-dna. Met andere woorden: een geur die echt bij je past valt mensen meer op dan zo maar een lukraak gekocht of cadeau gekregen geur. En het klopt. Positieve ontvangst is ook altijd mijn deel bij het dragen Cuir van Mona di Orio, Chanels Cuir de Russie (parfumextract), Cuir Ottoman van Parfum d’Empire. Of groene geuren. Of een uitgebalanceerde bloemengeur.

Een lange introductie voor het huidige onderwerp: parfums maken meer kapot dan je lief is. Letterlijk in dit geval. Want dat was een door mij aangezwengelde discussie met het gezelschap. De stelling: bestaat er een relatie tussen het aantal stijgende gestrande huwelijken en andere samenlevingsvormen én het parfumgebruik van de desbetreffende partners. Ervan uitgaande ‘zo wil het verhaal’ (vaak wetenschappelijk onderbouwd) dat je je levensgezel – op onbewust niveau – selecteert op zijn/haar lichaamsgeur.

ZWEETDat laatste wordt dus steeds moeilijker, bijna onmogelijk, om dat te beoordelen gezien de parfumindustrie er alles aandoet om het cliché in stand te houden dat geuren juist garanderen dat je seksuele aantrekkingskracht in de vijfde versnelling gaat met een geur. Het effect wordt voornamelijk in beeld en boodschap gepresenteerd. Met de mooiste modellen en duurste actrices en acteurs. In scene gezet door regisseurs waarvan ik me afvraag waarom ze in hemelsnaam meedoen met dit circus afgaande op hun staat van dienst. Neem de nieuwe mallotige campagne van Diors Miss Dior begeleid door de (nu verplichte hashtag) #whatwouldyoudoforlove? Neem het The Scent-duo van Hugo Boss.

Grappig de te verwachten reacties van de aanwezigen: bij aankoop van een geur laten zich hierdoor niet leiden. Een gekochte, gekregen geur is meestal gewoon lekker. Maar waar dan wel door? Daar hebben ze eigenlijk geen antwoord op. Is ook niet erg. Versterkt alleen maar mijn vermoeden dat de meeste mensen geen verstand van geuren hebben er niet echt in geïnteresseerd zijn. Is ook niet erg. Wel jammer, want je wordt een gelukkiger mens als je geuren draagt die bij je passen – op zichzelf al een leuk tijdverdrijf.

perfumeMaar voor ‘hetzelfde geld’ zou je deze zoektocht kunnen laten gezien de kans dan op het vinden van de ware wordt verkleind, want het aller merkwaardigste in deze kwestie is dat geuren die de seksuele aantrekkingskracht volgens parfumpromovideo’s in gang zouden moeten zetten, daar zijn nu juist alle dierlijke noten zo goed als uitgezeefd en – nu komt het ergste – leggen over het lichaam een ondoordringbare laag waarmee alle erotische boodschappen verspreidende lichaamseigen moleculen resoluut een halt worden toegeroepen. Met andere woorden: je denkt iemand met een ‘gelaagde’ geur aantrekkelijk te vinden, denkt daardoor #you’retheone, legt vervolgens het parcours van verleiden, verloven, trouwen af en dan… en dan… blijkt dat zij/hij #nottheone is omdat dat haar/zijn eigen geurdna bij ‘nadere inspectie’ toch niet matched met die van jou.

Moraal van het verhaal voor het nieuwe jaar: als je aan je eigen relatie gaat twijfelen of vrienden erover hoort klagen, vraag dan af of je je (of zij of hij) olfactorisch niet door de verkeerde boodschap hebt laten leiden. Wordt vervolgd.

LE BIENAIME NEW LOGO

TUXEDO – LE VESTIAIRE – YVES SAINT LAURENT

Geplaatst door Erik Maarten Jeroen Zwaga op mei 18, 2017
Geplaatst in: GEURENALFABET T, MASSNICHE, WAT RUIK IK EIGENLIJK?. Een reactie plaatsen

PATCHOULY: SMOKING OR NONSMOKING?

Jaar van lancering: 2015

Laatst aangepast: 17/03/17

Neus: anoniem

TUXEDO 1 YSLVooropgesteld: ik vind Le Vestiaire een originele en clean-mooie invulling van (mass)niche door een – voormalig – couturehuis. Kledingstukken die Yves Saint Laurent zelf niet heeft bedacht, maar wel een nieuwe draai heeft gegeven en hierdoor inmiddels tot de ‘canon’ van de haute couture worden gerekend honoreren met geuren. En die inmiddels – sprak de oude zeur – een genot zijn om naar (terug) te kijken in vergelijk wat de nieuwe ontwerper (kan niet op de naam komen, geen zin om te zoeken) aan depri, skinny-punky jaren tachtig, gratekutcreaties op het plankier blaast… zijn de modellen wel gewogen voor ze…

Als je Le Vestiaire googelt wordt als eerste een gelijknamige – chique tweedehands/vintage – onlinecommunity site (anno 2009) voorgesteld waarvan de bezoekers lijken gemaakt voor deze vijf Yves Saint Laurent-geuren die samen voor mij een ‘probleempje’ oproepen: kun je kledingstukken überhaupt vertalen in geur? Bij het La Petite Robe Noire-assortiment van Guerlain moet ik wel het laatste denken aan het kleine zwarte jurkje beroemd gemaakt door Coco Chanel. Ik had er geen ‘paarse’ gourmandgeur van gemaakt, eerder een strakke, klassiek-chique aldehyde omdat die bekendstaat om zijn tijdloze chic en vanzelfsprekende rijkdom die ‘wij’ associëren met parfum.

Bij het in 2015 gelanceerde Tuxedo – samen met Caban, Saharienne, Trench en Caftan – denk ik ook aan een aldehyde door de strakk-arrogante chic die een vrouw in een smoking uitstraalt (en een man ook mits goed gedragen). De mij onbekende neus koos (samen met wie bij Yves Saint Laurent?) voor een pure patchoeli-geur. Terwijl ik dit smeulende ingrediënt dan weer associeer met een kaftan. Een trenchcoat associeer ik eerst met Bubberry vervolgens ‘geurtechnisch’ met waterresistente beige bloemen (witte bloemen met zoet-kruidige harsen als opoponax en mirre gecombineerd met sandelhout). De wederom onbekende neus koos voor citrus, cederhout en iris.

Kortom, zo kun je wel doorgaan. Iedereen interpreteert alles altijd anders. En dat is maar goed ook, anders zou het wel een hele saai boel worden in de parfumerie. Wat schrijf ik? Is het natuurlijk want als er één business is die elkaar te goed in gaten houdt is wel de luxe-industrie.

Dit is de officiële Engelse omschrijving van Tuxedo – L’Oréal Luxe Nederland beantwoordde Geurengoeroe’s email concerning Le Vestiaire in eerste instantie niet, kreeg twee of drie weken nadien pas antwoord waarin hij werd pats-boem verwezen naar de Bijenkorf in Amsterdam: ‘A spicy unisex scent that blends the matte texture of smoked patchouli with ambergris accord to express a magnetic and dark sex appeal. The sharp black pepper enhanced with the freshness of cardamom mirrors the satin stripe that runs along the seam of the trousers and the lapels of the jacket. With a refined sense of detail, the gleaming effect of the spices electrifies and highlights the sophistication of the garment. A bold masculine look transformed into a feminine staple by Yves Saint Laurent, the tuxedo is an expression of impertinent seduction’.

WAT TUXEDO IK EIGENLIJK?

KARDEMONLaatste zin is leuk in de zin van dat het een pakkende omschrijving is van een smoking gedragen door een vrouw. Alleen dat vind ik niet voor de compositie gelden. Impertinente verleiding + Yves Saint Laurent = u raadde het al: de originele, maar niet meer verkrijgbare Opium (1977). Tuxedo is een aangename patchoeli, maar niet shocking en zeker niet gerookt. Zoals Opium symbool staat voor parfumoverdaad van de jaren tachtig, zo staat Reminiscence’s Patchouly (1970) voor de (luxe)hippy van jaren zeventig. In vergelijk daarmee Tuxedo is wel erg ‘op maat gesneden’ en geconfectioneerd. Het lijkt tegenwoordig wel of de exclusieve geurenleveranciers steeds banger zijn je een full blown patchoeli-ervaring te geven.

Tuxedo begint vreemd, als een blur: ondefinieerbare fruitige noten, ondefinieerbare bloemige (denk roosachtige) noten. Vanuit deze opening ontsnappen al even ondefinieerbare specerij-achtige noten (een mix van komijn en nootmuskaat lijkt het wel). Veel tijd om je hierin te verdiepen krijg je niet omdat de patchoeli zich aandient. Die doet in light-vorm wat het kruid moet doen: donker, bosachtig, vochtig blad – dat werk. Alleen echt smeulen wil het niet. Dit gemis wordt gecompenseerd met een groen akkoord – bitter, scherp. Tuxedo krijgt zowaar eigenzinnigheid: kardemom (tekening) en peper in ‘soort van’ overdrive.

Dan komt er donkerte, een ‘soort van’ sensualiteit, een ‘soort van’ warmte waarvoor, naar ik vermoed, een ‘soort van’ ambergris en ‘soort van amber’ voor verantwoordelijk is. Het effect wordt omschreven als gerookte patchoeli, maar dan kan ik me niets bij voorstellen. Of beter gezegd, is vreemd aangezien alle pure patchoeli altijd ‘een soort van’ gerookt, want gedroogd is en die mooie, donkere, tabak-kamferachtig sensatie bewerkstelligt. Dus: geen smoking, maar nonsmoking patchoeli.

Ik schrijf dus constant een ‘soort van’. Komt omdat ik mijn vinger niet echt op de compositie kan leggen. Heb nu het afgelopen jaar – de vernedering! – de Bijenkorf drie keer bezocht (was in de buurt, had wat tijd over) om Tuxedo zelf ‘onzuinig’ op te doen – nog niet zo makkelijk met een ‘beauty assistent’ in de buurt. Het lijkt wel of de geur niet goed uit de verf is gekomen. En wat ook jammer is, het totaal ademt een ‘soort van’ synthetische kilte terwijl patchoeli het tegenovergestelde moet geven. Om de vergelijking met een Yves Saint Laurent-smoking door te trekken: alsof die niet is gevoerd met zijde, maar met viscose.

TUXEDO 2 YSL

KLEINE OF GROTE OPKNAPBEURT VAN KLASSIEKERS?

Geplaatst door Erik Maarten Jeroen Zwaga op december 15, 2015
Geplaatst in: ACHTERGROND, TRENDS TOEGELICHT, WAT RUIK IK EIGENLIJK?, ZOU VERBODEN MOETEN WORDEN OF NIET?. 9 reacties

NOODZAAK OF NOODLOTTIG?

Laatst aangepast: 15/12/15

ERIK ZWAGA GEURENGOEROE ANAIS ANAIS CACHARELNaar aanleiding van mijn portret in Het Parool afgelopen week steeg het bezoek aan Geurengoeroe niet alleen significant, ook kreeg ik veel vragen van first viewers. Opmerkelijk veel: hoe zit dat nu eigenlijk met herformuleringen van geliefde geuren? De gedachte die ten grondslag lag aan deze verzoeken: ontgoocheling.

Bijna ontroerend om te lezen waarom mensen zich beroofd voelen van een geur die voor hen zo dierbaar is en daardoor zo belangrijk in hun leven. De meeste indruk: ‘Ik ruik mijn jeugdjaren niet meer’ naar aanleiding van Cacharels Anaïs Anaïs (1978).

Hier mijn antwoord: ik vind het een onbegrijpelijk iets; de moeite die parfumhuizen zich ‘getroosten’ klassiekers in een nieuw en modern licht te presenteren. Want wat vaak na de verbouwing resteert is alleen naam en naamsbekendheid. De olfactorische link met de oorspronkelijke compositie is zo goed als nihil. Associeer je een perfect uitgevoerde parfumcompositie met kunst – wat ik doe – dan kun je dergelijke restauraties alleen maar betreuren.

Wat bijvoorbeeld met echte kunst gebeurt, met neme een schilderij: het ontdoen van zijn ‘patina’ die door decennia van ‘gewoon laten hangen’ zich als een donkere laag aan het werk is gaan hechten, waardoor de afbeelding weer in zijn oorspronkelijke staat wordt hersteld… daar is bij een grote of kleine parfumopknapbeurt geen sprake van. Het is eerder een kwestie van het richten van spotlights en super troopers op de geur, de façade, waardoor de oorspronkelijke compositie wordt verblind, geen kans krijgt zich meer te laten gelden.

ERIK ZWAGA GEURENGOEROE ROSABOTANICA BALENCIAGA 1En dat alles in de naam van vooruitgang. Vooruitgang betekent hier: als nu veronderstelde ‘moeilijke’ klassiekers acceptabel maken voor een nieuwe generatie. Komt meestal neer op het niet zo nauw nemen met de oorspronkelijke partituur. Het excuus: nieuwe regelgeving.

Lees: verplichte beperking of geheel afzien van bepaalde ingrediënten. En dat wordt voor het gemak ‘richting de consument’ vertaald met ‘zijn veranderde smaak’. Dat mag zo zijn, en is ook zo: smaak verandert. Maar goed ook. Alleen: geen vrijbrief te gaan verbouwen. Waarom zou parfum (als kunstwerk) zich moeten aanpassen? Je gaat een Rembrandt toch ook niet bewerken omdat op een bepaald moment ‘men’ denkt dat de stemming wel erg donker en in zichzelf gekeerd is?

Als je er niet in slaagt of niet in wilt slagen een klassieker recht te doen, waarom dan de nieuwe formule onder de oude en vertrouwde naam presenteren? Alleen om te linken met de rijke geschiedenis – ‘story telling’ – van het desbetreffende huis. Je kunt je überhaupt afvragen of de potentiële nieuwe generatie-consument daar in geïnteresseerd is? Die komt veelal op een andere manier bij ‘oude’ huizen terecht. Doordat een nieuwe ontwerper ‘spraakmakende’ en ‘grensverleggende’ collecties presenteert die iets of helemaal niets met de oorspronkelijke filosofie van zijn nieuwe opdrachtgever vandoen heeft. Plak aan dit nieuwe succes dan ook een nieuwe geur met dezelfde kwaliteiten.

Dat gebeurt dus ook, alleen wat vervelend nu, toptiennoteringen zijn niet gegarandeerd. Neem Balenciaga: hoe deconstrutief Nicolas Ghesquière ook aan de slag ging met de klassieke waarden van het huis; de vertaling in geuren bleek nog niet zo makkelijk. Maar Balenciaga is een kleine speler.

ERIKZ ZWAGA GEURENGOEROE MISTERO DI ROMA LAURA BIAGIOTTIDat gold niet voor Laura Biagiotti, ooit. Ze werd behoorlijk serieus genomen. Waarom haar Roma (1988) in de wasmachine werd gestopt en daardoor is verworden tot slappe was? Welke marketingmiep bij P&G hiervoor verantwoordelijk is geweest?

Geholpen heeft het dus blijkbaar niet: zowel de beoogde nieuwe als de oude doelgroep was blijkbaar niet gecharmeerd. En ook niet van de variaties. Roma ligt nu, net zoals Anaïs Anaïs in de ramsj bij de Etos, na de Kijkshop en de (Albert Cuyp)markt het afvoerputje van uiteengespatte parfumdromen.

Als P&G het ‘merk’ Roma serieus was blijven nemen, had het nu mee kunnen liften op de rondreizende (zijn verwachtingen weliswaar niet waar makende) tentoonstelling Rome. P&G was trouwens ook van mening dat de eerste geur van Dolce & Gabbana – Pour Femme (1992) – niet meer voldeed aan het huidige tijdsgewricht. Het resultaat: een zekere eigenzinnigheid vervangen door trutty-fruity-fun. En dan heb ik het maar niet over P&G’s licentie Rochas.

Yves Saint Laurent is het wel ergste leed denkbaar aangedaan. Zijn Opium (1977) – hoe je het ook wendt of keert: een kunstwerk – is niet meer, de huidige geur onder deze naam bleek ook niet echt succesvol. Terecht. Klanten zijn niet dom, pikken niet alles. De legendarische naam is slechts aanleiding voor het in de markt zetten van nieuwe geuren: Belle d’Opium (2010), Opium Vapeurs de Parfum (2012), Black Opium (2014). Help: Chanel bevindt zich met N°5 Eau Première (2007) voor mij ook op deze glijdende schaal.

ERIK ZWAGA GEURENGOEROE VENT VERT BALMAIN AD 1Balmain, ook een kleine speler, maar zijn parfumglorie is er niet minder om. Voor het merk in 2004 door Christophe Decarnin ‘streetwise’ werd wakker gekust, werd dé klassieker Vent Vert (1945) al in 1990 opnieuw samengesteld. Niets mis mee. Hoewel ‘consumentvriendelijker’ in de zin van minder scherp, overweldigend, onoverkomelijk en ‘puur natuur’, rook je het dna van de geur. Ik heb twee flacons gekocht. Lees het goed: gekocht!

Kun je niet zeggen van de Ivoire-2012-versie. Een Brusselse vriendin, met verstand van geurzaken, beschouwt de nu vintage versie (1980) als haar lijfgeur. Liefde op het eerste gezicht bij de eerste ontmoeting. De reden: volgens haar het rijke gevoel (aldehyden) met de eigenzinnige anjer, narcis en goudsbloem die de klassieke roosjasmijn-combinatie een mooi gekruid en geel-geil laagje gaven. Wat ze nu ruikt vindt ze wel ‘lekker’, maar teleurgesteld is ze. Zó zelfs dat ze helemaal is gestopt.

Voor ik het vergeet: heel veel geuren worden door de bovengenoemde regelgeving regelmatig aangepast, maar als consument heb je dat niet in de gaten omdat het eindresultaat bijna trouw is aan het origineel. Een goed voorbeeld: ck One (1994) van Calvin Klein.

Dat het ook anders kan bewijst Chloé: de huidige licentiehouder (voorheen Unilever nu Coty) is gestopt met de oude productie – waaronder het legendarische Chloé (1975) met zijn Karl Lagerfeld-link. Laatste kun je betreuren, maar een nieuwe hedendaagse versie had waarschijnlijk tot nog meer tranen plengen geleid. Daarvoor in de plaats een andere insteek. Het werkt: Chloé is nu een van de meest succesvolle ‘nieuwkomers’.

Het is niet alleen maar kommer en kwel. Guerlain werd enorm geplaagd door de bovengenoemde regelgeving omdat het zoveel chypres in zijn collectie heeft. Het kenmerkende ingrediënt – eikenmos – moest in hoeveelheid zoveel worden verlaagd, waardoor de oorspronkelijke boodschap verloren dreigde te gaan. Sterker, deed het ook ‘in den beginne’. Een aantal nieuwe versies van Mitsouko (1919) waren niet bepaald ‘comme il faut’, maar Thierry Wasser heeft met zijn meest recente versie aangetoond dat het wel kan: Mitsouko ruikt weer zoals vanouds. Wasser kreeg er zelfs een prijs voor. Het mooie aan deze ontwikkeling: Guerlain neemt zichzelf en dus de consument serieus.

Zo hoort het ook. Wasser mag van mij ook Femme (1945) van Rochas en bijvoorbeeld Givenchy III (1970) onder handen nemen. En als het even kan ook Mystère (1976) van Rochas – my all time favorite woody chypre. Het zijn klassiekers die deze hulde niet voor niets hebben gekregen: ze verdienen het ze te ervaren zoals ze bedoeld zijn. Ook door een nieuwe generatie.

GEURENGOEROE LA PETITE ROBE NOIRE GUERLAIN FLACON

GOUDEN GEUR UIT ‘ONZE’ GOUDEN EEUW

Geplaatst door Erik Maarten Jeroen Zwaga op december 7, 2015
Geplaatst in: WAT RUIK IK EIGENLIJK?, ZOU VERBODEN MOETEN WORDEN OF NIET?. Een reactie plaatsen

‘CIVETPRET!’

DANK VOOR STANK

Laatst aangepast: 06/12/15

Leeswaarschwuwing: long read

Iedereen doet mee: gewone dingen opblazen tot groot, groter, grootst. Spannend, spannender, ‘aller-spanneundst’. Vooral in de categorie ‘alles voor de kijkcijfers’: documentaires, films, tentoonstellingen en ander ‘drama’. Dus ook het Rijksmuseum. Op zijn homesite is een teaser te zien en te horen van de expo ‘Azië > Amsterdam. Luxe in de Gouden Eeuw’. Begeleid door ‘hysterieuze’, opzwepende muziek – om je in het verhaal te trekken – wordt in kort bestek uitgelegd dat, ik citeer, ‘de komst van Aziatische schatten uit China, Japan, India en Batavia in de 17de eeuw een enorme sensatie teweeg bracht. Lakwerk, ivoor, zilver, zijde, ebbenhout, sieraden en heel veel porselein werden door de Verenigde Oost-Indische Compagnie naar Amsterdam gebracht’.

De voorbijkomende voorbeelden oogden bekend en ‘museum’-vertrouwd. Toch gegaan, ik was benieuwd of de samenstellers ook geur hadden gebruikt – in opkomst in museumland – om de bezoekers nog meer ‘beleving’ te schenken. Niet dus. Maar los daarvan: wat gaap-gaap-saai, braaf, ‘vitrine-veilig’ en daardoor afstandelijk tentoongespreid al deze ‘mooie spulletjes’ voor de toenmalige pronkzuchtige elite (denk: New Luxury-bezoekers avant la lettre).

Want al die kasten, porseleinen vazen, serviezen, zilverwerken, ledikanten en snuisterijen waren in hun oorspronkelijke functie in eerste instantie gebruiks- en siervoorwerpen – toch? Of had ik niet mogen hopen op tot aan de nok gevulde stijlkamers geïnspireerd op koopmanshuizen langs grachten of in ‘welgelegens’ langs de Vecht met daarin al deze artefacten ‘losjes’ gedrapeerd, om juist het alledaagse karakter ervan te benadrukken?

CIVET 1

En ik rook ook niets. Ik doel dan niet op de specerijen – kruidnagel, peper, foelie, nootmuskaat – waarop de V.O.C (1602 -1798/1799) na oorlogen met Portugal, Spanje en Engeland het monopolie op wist te verkrijgen in de Indische archipel. Wél op een geur die volgens mij in veel grachtenpanden te ruiken moet zijn geweest: indringend civet van de civetkat. Geliefd om zijn heerlijke geur, dan wel gehaat om zijn verschrikkelijke meur. Of beide: ‘dirty but delightful’.

Die werden namelijk op grachtenpandzolders ‘gehouden’. En niet volgens huidige ‘diervriendelijke maatstaven’. Er bestaat literatuur over deze vorm van dierenmishandeling die overigens nog steeds plaatsvindt (heb ik het nog niet over de bereiding van de duurste ‘koffie verkeerd’ op dit moment – ook op basis van civet). Zoals Steffen Arctanders’ Perfume and Flavor Materials of Natural Origin (1961) waarin hij schrijft dat sommige katten tijdens hun leven 400 tot 800 keer het schrapen van hun geslachtsklieren moeten ondergaan. En dat het ‘goedje’ meer oplevert als de oorspronkelijk uit Abessinië (Ethiopië) afkomstige katten te klein worden gekooid en bang worden gemaakt: scares the ‘shit’ out of them.

CIVET 3

Op internet ontdekte ik ook Oliver Goldsmiths’ The History of Earth (1819) waarin hij opmerkt waarom Amsterdamse civet van de allerbeste kwaliteit is. Pagina 239: ‘Wherefor it is not only bred among the Turks, the Indians and Africans, but great numbers of these animals are also bred in Amsterdam where these scraping people make no small gain of its perfume. The perfume of Amsterdam is reckoned the purest of any. The people of other countries adulterating it with gums and other matters, which deminish its value but increase it weight. The quantity which a single animal affords generally depends upon its health and nourishment (…). If a person is shut up with one of them in a close room he cannot support the perfume’ (…). The best civet however is furnished, as was observed, by the Dutch’ – zingt allen mee met Linda: ‘Ik hou van… ‘.

Iets verder wordt uitgelegd waarom civet te prefereren is boven musk – ‘and persons of taste or elegance seem to proscribe it even from the toilet’. En ambergris: ‘is now disused for the less vegetable kinds of fragrance, spirit of lavender or ottor of roses’. Alhoewel civet (zij het trės, trės petit) een comeback maakt, is deze ‘discussie’ eigenlijk niet meer actueel. Puur om het feit dat bijna alle dierlijke noten uit parfums zijn gezeefd. Zelfs de nu verplichte synthetische variaties van ‘echte’ dierlijke musk, bevergeil, ambergris en dus civet worden sporadisch – en dan alleen spaarzaam – verwerkt.

CIVET 2Helemaal geloven kun je dit ook weer niet, gezien er nog steeds nog een ‘levendige’ handel en dus ook mishandel in civet is. Maar daarvoor je moet uitwijken naar Azië, waar er nog steeds andere criteria op na worden gehouden wat dierenwelzijn betreft.

Maar dat wil niet zeggen dat echte civet niet meer in Europese parfums wordt verwerkt. Waar een wil is, is een weg: je kunt altijd civetone – de synthetische variant – ‘declareren’ op de verplichte ingrediëntenlijst in plaats van. Met een beetje fantasie is civet het ‘oudh’ van de Gouden Eeuw. Want laatste wordt nu door velen in eerste instantie ook als stank ervaren, maar er eenmaal aan gewend en begrepen, snappen mensen de olfactorische sensatie. En ook van oudh is er nu meer fake dan the real thing in omloop.

Civet was lang een belangrijk en vanzelfsprekend onderdeel – subtiel geserveerd dat wel – van klasseparfums. Van Jicky (1889) van Guerlain, N° 5 (1921) van Chanel, Joy (1936) van Patou tot aan Miss Dior (1947) van Dior. Van Givenchy’s Ysatis (1984) tot aan Knowing (1988) van Estée Lauder. Nu wordt het in de nichebranche – weer – toegevoegd om geuren een gevoel van luxe, een chique dimensie en een strelende warmte te geven dat doet denken aan bont.

Maar dan moet je wel oppassen volgens Tanja Deurloo van The Perfume Lounge. Bij de ene parfumeur is het bont versleten met mot er in, bij de ander glanst het je tegemoet. De niet-verstaander en niet-begrijper associeert het direct met poep en ervaart het als echt vies. Bij Deurloo ligt de grens bij Absolue pour le Soir (2010) van Maison Francis Kurkdjian. Meer prettig-à-porter volgens haar: Salome (2015) van Papillon en S.T.I.N.K! (2015) van – toeval of niet? – Le Bienaimé.

ERIK ZWAGA GEURENGOEROE CIVETKAT HELP

MEIDOORNTJE WAT BLOEI JE VROEG, IS HET VOORJAAR NIET LANG GENOEG, NEE…

Geplaatst door Erik Maarten Jeroen Zwaga op mei 8, 2015
Geplaatst in: Uncategorized, WAT RUIK IK EIGENLIJK?. Een reactie plaatsen

MEIDOORNAls in Holland de meidoornbloesem bloeit, begint de lente. Als je denkt: ‘Wat ruikt het hier nu zonnig, zoet-honingachtig, ‘pollen’ en ‘stroef’, gecombineerd met een vleugje hout, kijk in het rond, het is hoogstwaarschijnlijk de meidoorn.

Meidoorn (Crataegus) – ook haag- of steendoorn genoemd – is een geslacht uit de rozenfamilie. De struiken die bij niet tijdig snoeien kunnen uitgroeien tot bomen, komen van nature voor in Europa, Noord-Amerika, Azië en Noord-Afrika. De meidoorn werd vanwege de doornen op de takken vroeger gebruikt als hagen ter afscheiding van het vee. Met de prachtige, bijna nu door mechanisering verdwenen bocage-landschappen – het Nederlandse boss(h)age stamt hier van af – in agrarische gebieden als ‘resultaat’.

Meidoorn ruik je ook subtiel in:

Daim Blond Serge Lutens (2004)

Dsquared2 – She Wood Ocean Crystal Creek (2010)

Beige – Les Exclusifs – Chanel (2008, 2014)

Cuir d’Ange – Hermesessence – Hermės (2014)

FRAGRANCE THE 13TH – AAHHHHHHH!

Geplaatst door Erik Maarten Jeroen Zwaga op maart 13, 2015
Geplaatst in: TRENDANALYSE, WAT RUIK IK EIGENLIJK?, ZOU VERBODEN MOETEN WORDEN OF NIET?. Een reactie plaatsen

SCHRIKT OF SCHIKT JE NEUS?

Bestaan er geuren die je letterlijk de stuipen op het lijf – kunnen – jagen? Ik bedoel dan niet de voorspelbare reacties van de doorsnee-janalleman-consument(e) die met bepaalde verwachtingen – aangemoedigd door een advertentie in een glossy en/of een tv-promoclip – een parfumerie binnenstapt en uit pure onwetendheid na de eerste spray direct bijna-hysterisch begint te kreten vanwege de voor hem/haar onbekende sensatie: ‘Hè, bah, gatver, die is toch gewoonweg vies, toch?’ Heb het vaak met plezier aangeschouwd. Maar ik bedoel eigenlijk meer de overrompelende olfactorische gewaarwording die een nieuwe, nooit eerder ervaren emotie teweegbrengt.

TWEED LENTHERICTer vergelijk: ik maakte deze verwarring ooit muzikaal mee in het Amsterdamse Concertgebouw. Voor mij zat een jong stel. Toen de eerste onheilsklanken klonken van Sergei Prokofievs Romeo et Juliette (1935) – gebaseerd op het gelijknamige toneelstuk van William Shakespeare (1591-1595) – vielen ze samen hand in hand bijna op de grond van verbazing. Het was duidelijk: het was de eerste kennismaking met deze balletsuite. Niet zo vreemd deze omverwerpende reactie: de ouverture lijkt een kakofonie, je hebt het idee dat de wereld in elkaar valt, op zijn vesten trilt, met de grond gelijk wordt gemaakt – een dreigende voorbode, anticiperend op het naderende, fatale onheil dat het verliefde paar te wachten staat. Een dergelijke verpletterende ervaring dus maar dan met parfum.

Het is natuurlijk wat je kent en wat de mode op een bepaald moment voorschrijft: iemand gewend aan lichte witte musk bloemetjesgeuren staat waarschijnlijk stokstijf bij het ruiken van een oriëntaals elixer – andersom hetzelfde effect volgens mij. En ook een kwestie van gewenning: Yves Saint Laurents Opium (1977), Giorgio Beverly Hills (1981) en Thierry Muglers Angel (1992) bijvoorbeeld hadden in het begin voor velen de schok van het nieuwe, maar worden inmiddels als saai en teveel ‘déjà senti’ afgedaan.

Series van Comme des Garçons kunnen nog wel heftige reacties uitlokken, maar toch vallen de extreme opvattingen van Rei Kawakubo binnen een duidelijk afgebakend kader. Het is een gecalculeerd effectbejag, een bewust afzetten tegen de doorsneesmaak. Zo is haar Odeur 53 (1998) een blend van het aantal in de naam geduide ingrediënten met als doel: een moderne en ‘gedenkwaardige’ geur. Opgebouwd uit ondermeer zuurstof, metaal, was drogend in de wind, mineraal koolstof, duinzand, nagellak, cellulose, zuivere berglucht, verbrand rubber en warme stenen.

Geldt ook voor het ‘sperma- en bloedparfum’ van Etat Libre Orange: Sécretions Magnifiques (2006). Idem voor het urine-effect dat Odriu met zijn Peety (2013) nastreeft. Geur wordt hier meer als een conceptuele ervaring gepresenteerd als contrast voor het gewoon alledaags genieten door de – overigens zeer boeiende – grens tussen verrukking en walging af te tasten.

Ik ben nog nooit echt ‘geurgeschrokken’ – wel vaak teleurgesteld omdat hoog opgeklopte verwachtingen niet werden ingelost – omdat ik altijd nieuwsgierig ben wat neuzen allemaal weten op te roepen met hun composities. Een stinkbommetje gekocht bij de feestwinkel niet meegerekend – maar ook een geur gemaakt door een neus moet je maar denken. En een lekkere vette civetbom brengt me niet om – voor de meeste gebruikers het summum van ‘strond in een flacon’.

Ik wil ooit nog eens een tuberoosparfum ruiken waarin deze erotiserende bloem extra geil wordt door civet en oud waardoor ik moet happen naar adem. Maar ook deze wens ligt weer binnen het verwachtingskader dat ik ken. Dat komt doordat de parfumindustrie, logischerwijs, zoveel mogelijk wil charmeren. Maar toch hoop ik dat binnenkort een mainstream- en/of nichegeur opstaat, waarin klassieke ingrediënten zo zijn gemengd waardoor ik helemaal confuus wordt. Dat je in eerste instantie niet weet of je het parfum aan het geuren of aan het meuren is. Wel dat je direct bent geboeid, een geur die je voorgeprogammeerde smaakopvatting op de proef stelt en die maatgevend wordt voor de nabije toekomst.

Namens http://www.lebienaime.com ben ik ondertussen bezig met For Those Who Dare. Een nieuwe lijn die de afstand tussen schijnbaar lekker en blijkbaar vies verkleint. Zoals Lavande qui doit être lavé?. Samengesteld uit: Eau de Lavande (Annick Goutal), Eau de Lavande (Yves Rocher), Lavande Roger & Gallet, Lavande Ombrée (Au Pays de Fleur d’Oranger), Luna Rossa (Prada), Obsessive Oudh (Al Haramain) en Ode of Oudh (Al Haramain). De eerste reacties zijn hoopgevend…

SCIENCE OF THE NOSE

 

 

 

DE GEUR VAN ZOETHOUT

Geplaatst door Erik Maarten Jeroen Zwaga op maart 31, 2009
Geplaatst in: WAT RUIK IK EIGENLIJK?. Een reactie plaatsen

EEN KIND VAN VIJF DAT VRAAGT OM EEN SNOEPJE EN IN PLAATS DAARVAN EEN ZOETHOUTSTOKJE IN HAAR HANDEN KRIJGT, KIJKT WAARSCHIJNLIJK RAAR OP. DERTIG JAAR GELEDEN WAS HET NOG GEWOON OM FLINK TE KAUWEN OP DE WORTEL VAN DE ZOETHOUTSTRUIK. KINDEREN VAN TEGENWOORDIG HEBBEN, MET DANK AAN DE SNOEPINDUSTRIE, LIEVER SNOEPJES DIE MAKKELIJKER TE CONSUMEREN ZIJN. JAMMER EIGENLIJK: DE ZOETSTOF IN ZOETHOUTJES IS VIJFTIG KEER STERKER DAN KRISTALSUIKER MAAR NIET SCHADELIJK VOOR DE TANDEN.

Toch wordt zoethout nog veel gebruikt. Aan de zoethoutstruik (Glycyrrhiza glabra) worden geneeskrachtige eigenschappen toegeschreven, en de wortel wordt gebruikt voor de bereiding van kruidenthee. Die is goed voor de werking van de maag en de spijsvertering. Het sap van de wortel, de zoetstof, wordt natuurlijk vooral in drop gebruikt. Juist die zoetstof (glycyrrhizine) geeft drop zijn speciale dropsmaak. De Engelse naam voor zoethout is liquorice, wat in die taal hetzelfde woord is voor drop. Zoethout wordt verder gebruikt als smaakmaker in ander voedsel, sigaretten, alcohol én cosmetica.

Altijd al geliefd
Zoethout is al eeuwen lang bekend. Zo werd in het graf van Toetanchamon (1358 v. Chr.) zoethout gevonden. De oude Egyptenaren wisten al van de medicinale werking van de plant. Ook in het Babylonische-Assyrische spijkerschrift (650 voor Chr.) wordt zoethout genoemd. De oudste publicatie in het Nederlands over zoethout is te vinden in de middeleeuwse ‘natuurencyclopedie’ van Jacob van Maerlant: ‘Der Naturen Bloeme’ uit de 13e eeuw. Van de oude Chinezen weten we dat ze de plant gebruikten om het lichaam te ontgiften, terwijl de Scythen er hun hongergevoel mee stilden. Later werd zoethout gebruikt als middel tegen hoest, astma, verkoudheid, krampen, nierstenen en als pijnbestrijding.

De smaak van zoethout
In de cosmetica-industrie wordt zoethout vooral gebruikt door fabrikanten van 100 procent natuurlijke producten. Zo heeft Aveda een All Sensitive Moisterizer voor de gevoelige huid, dat als voornaamste ingrediënt glycyrrhiza glabra ofwel zoethout heeft. In Diors Capture Anti-taches D-30 is zoethoutextract een van de bestanddelen die de vorming van vlekken op de huid tegengaan.

De geur van zoethout
Helemaal hot is het om zoethout in parfums te verwerken. Ruik de geur maar eens in True Star Man (2005)van Tommy Hilfiger, Apparition pour Homme (2005) van Ungaro en Allegoria Anisia Bella (2004) van Guerlain. In die laatste geur staat anijs centraal, die – evenals venkel – qua geur sterk verwant is aan zoethout. Van de ‘zoethoutgeuren’ die al langer op de markt zijn valt vooral Sables (1985) van Annick Goutal op.

BOS, AARDE, VOCHT, BLADEREN: PATCHOELI

Geplaatst door Erik Maarten Jeroen Zwaga op maart 31, 2009
Geplaatst in: WAT RUIK IK EIGENLIJK?. Een reactie plaatsen

HEEL VEEL MENSEN HEBBEN NARE HERINNERINGEN AAN PATCHOELI. DOET ZE DENKEN AAN DE JAREN ZESTIG EN ZEVENTIG TOEN VOORAL HIPPIES ZICH HIERMEE OVERDADIG BESPRENKELDEN. HET MAAKT NU NAAST AMBER EEN COMEBACK IN PRESTIGEPARFUMS, HETZIJ IN ‘GEZUIVERDE VORM’.

Relatief nieuw
Patchoeli werd in de negentiende eeuw in Europa ontdekt als parfumingrediënt. Volgens Serge Lutens pas in 1834. Hij noemde er een geur naar, Bornéo 1834, en die ruikt naar… Koningin Victoria (1837-1901) zette hierbij de toon: haar uit India (toen een kolonie van Engeland) stammende grande foulards van kasjmier (bij ons bekend als worteldoeken) waren besprenkeld met deze indringende houtachtige geur met zoete en kruidige ondertoon. Het was niet alleen vanwege de geur; het hield ook de motten op afstand.

Oorsprong
Patchoeli is een van de krachtigst ruikende plantensoorten. De geur wordt uit kleine struiken verkregen die in Azië voornamelijk in Indonesië en China en op de Filipijnen en Madagaskar worden geteeld. Het is daar ook geliefd als geneesmiddel: het helpt tegen allerlei huidaandoeningen en is ook inzetbaar als temperaar van emotionele (zweet)aanvallen. Ook moeten de psychische voordelen niet onderschat worden: het zou angst en depressie verminderen. Daarnaast herontdekken wetenschappers dat patchoeli-olie ook de huidconditie verbetert.

Kruid
Het patchoeli-kruid behoort tot de lavendelachtigen waarvan de geur wordt onttrokken aan de bladeren. Na de pluk worden die gedroogd, gegist en daarna gedestilleerd. De eenmalige combinatie van kruiden en cederhout in deze olie rijpt met de jaren. In de jaren zeventig van de vorige eeuw toen patchoeli als hippy-ingrediënt werd ontdekt kreeg Europa en Amerika met een tweede, pure patchoeligolf te maken. Niet iedereen was hiervan gecharmeerd, waardoor dit parfumingrediënt met zijn hoog fixatief vermogen een tijdlang in de ban werd gedaan. Toch heeft eenderde van alle topparfums nog steeds patchoeli in de basis. En dat ruik je bijvoorbeeld goed in: Youth Dew van Estée Lauder (1953), Clinique Aromatics Elixir (1971) en Diors Dioressence (1978). Pure patchoeligeuren hebben het echter nog steeds moeilijk. Dat blijkt wel uit het geringe succes – maar daarom niet minder geliefd bij patchoeli-addicts – van Patchouli van Reminiscence uit 1970.

Man en patchoeli
Ook in veel mannengeuren is patchoeli een geliefd ingrediënt. En dan niet alleen ‘voor de fixatie’, maar puur om de geur. Het kruid ruik je goed in: Hermès’ Bel Ami (1986), Guerlains Héritage (1992), Basala van Shiseido (1993), Envy for Men (1998) en L’Instant de Guerlain pour Homme (2005).

Nieuwe kijk
Sinds het einde van de jaren negentig kijkt men weer anders tegen deze plant aan – zijn gloedvolle warmte wordt juist weer gewaardeerd – en worden er daarnaast allerlei manieren bedacht om de zware kant te onderdrukken, waardoor het warme aspect meer ruimte krijgt. Deze nieuwe vorm heet gezuiverde patchoeli (betreft vaak een synthetische variant) en ruik je in: Chanels Coco Mademoiselle (2001), Lancôme’s Attraction (2004), Prada Parfum (2004), London for Woman (2005) van Paul Smith en Viktor & Rolfs Flowerbomb (2005).

 

JE HEBT OUDE CHYPRES EN NIEUWE CHYPRES. OOK WEL ROZE CHYPRES GENOEMD. WAT IS HET VERSCHIL?

Geplaatst door Erik Maarten Jeroen Zwaga op maart 28, 2009
Geplaatst in: WAT RUIK IK EIGENLIJK?. Een reactie plaatsen

JE HEBT CHYPRE EN NEO-CHYPRES. DE LAATSTE WORDEN OOK WEL ROZE CHYPRES GENOEMD. ALLEEN HEBBEN DIE WEINIG TOT NIETS GEMEEN MET DE ORIGINELE CHYPRE-PARFUMFORMULE. DAT KAN LEIDEN TOT VERWARRING.

De specifieke charme van een chypre (spreek uit sheeep-ruh): hoe de bloemig-frisse nuances van bergamot en cistus labdanum in de top samengaan met het eikenmos in de basis waardoor de bloemen in het hart als het ware aan warmte, rijkdom en ‘fluweligheid’ winnen terwijl ze toch enigszins luchtig en bloemig blijven. Het effect: een geur die doet denken aan vochtige gebladerte, varens, mos in een donker bos waar de zon nauwelijks weet door te dringen.

Veel klassiekers danken er (vaak versterkt met musk, amber en patchoeli in de basis) hun populariteit aan. Van Mitsouko (1919) tot Miss Dior (1948). Van N°19 (1970) tot Eau du Soir (1990). Van Alliage (1972) en Private Collection (1973) to Aromatics Elixir (1970).

Alleen wat vervelend nu: eikenmos (eigenlijk een soort paddestoel/schimmel) kan bij sommige mensen verwerkt in geuren huidallergie veroorzaken, reden waarom de Europese Commissie besloot het percentage ervan tot een minimum te beperken (0,1 promille per 100 ml). Nog vervelender: Guerlain, Dior, Chanel, Sisley, Estée Lauder, Clinique en al die andere parfumhuizen zagen zich hierdoor verplicht een nieuwe formule te bedenken voor hun klassieke chypre.

Niet iedereen was blij met de respectievelijke alternatieven. Het probleem: veel vaste fans vonden dat deze nieuwe versies (waarin eikenmos vaak is vervangen door vetiver, cumarine en patchoeli) zelfs niet in de schaduw van de originele versies konden staan. Deze kritiek is niet helemaal terecht. Het enige wat je kunt aanvoeren is dat het ze aan echte warmte en diepte ontbreekt: je ruikt een goede (nog steeds aangename) echo van de originelen.

Opvallend: weinige nieuwe chypres slagen erin om dat ouderwetse donkergroene chypre-gevoel zonder of heel weinig eikenmos op te roepen. Grote uitzondering: de eerste geur van Agent Provocateur is, afgezien van de zoete ondertoon, bijna niet van een klassieke chypre te onderscheiden. Geldt ook voor Tom Fords White Patchouli. Minder overtuigend zijn de zogenaamde roze chypres. Zoals Lovely (2006) van Sarah Jessica Parker en Ralph Laurens Pure Turquoise (2005). Let wel: deze aangename parfums danken hun warmte aan een sterke patchoeli- and vetiverbasis van meestal synthetische oorsprong, maar roepen niet het typische chypre-achtige gevoel op.

Dat geldt in nog sterkere mate voor de zogenaamde roze chypres waaraan vaak een gourmandtoets is toegevoegd. Door de zoetheid van chocolade, karamel, praline, mokka en koffie te linken aan synthetische patchoelie (ook wel nieuwe of transparante patchoeli genoemd) verdwijnt het groene en aardse karakter, zo eigen voor een chypre, in zijn geheel.

Klassieke chypres
Guerlain Mitsouko (1919)
Dior Miss Dior (1948)
Chanel N°19 (1970)
Clinique Aromatics Elixir (1971)
Estée Lauder Private Collection (1973)
Paloma Picasso Mon Parfum (1984)
Sisley Eau du Soir (1990)

Roze chypres
Agent Provocateur Agent Provocateur (2000)
Chanel Coco Mademoiselle (2001)
Narciso Rodriguez For Her (2003)
Sarah Jessica Parker Lovely (2005)
Sisley Soir de Lune (2006)
Tom Ford White Patchouli (2008)

‘gourmand-chypres’
Viktor & Rolf Flowerbomb (2005)
Dior Miss Dior Chérie (2005)
Emporio Armani Diamonds (2007)