GEEN ‘POEDERDONS-PROZA VAN EEN GEPARFUMEERDE CRYPTO-NICHT’

‘DIVERSITEIT’ KIJKT ANDERS NAAR KLASSIEKE SCHOONHEID

HESPERIDEN-FRISHEID OVERLOPEND IN SENSUEEL HOUTEN FOND

Jaar van lancering: 2019

Laatst aangepast: 18/02/19

Geen zin in poëtisch gemijmer en een artistieke analyse, scrol linea recta door naar de laatste alinea.

Onlangs brak Sylvia Witteman in de Volkskrant een lans voor het ‘heerlijke, tierelantijnige poederdons-proza van die geparfumeerde crypto-nicht van Louis Couperus’. De schrijver. Dit in verband met een ‘hertaling’ van een van zijn bekendste boeken: Van oude mensen de dingen die voorbijgaan (1906). Ben het heel enorm met haar eens. Alleen die titel al… daar kun je wat mee, is nieuwsgierig makend (kijk voor de lol eens op Youtube hoe er ‘Couperiaans’ gepraat/geconserveerd wordt in dit in 1975 tot televisie dramaserie bewerkte boek).

Ik lees minstens een Couperus per jaar met wisselend gemoedseffect. Dan weer denk ik wat een langdradig, aanstellerig Proust-getut, dan weer ga ik helemaal op in zijn wonderlijke, inventieve ‘bon mots’, hoe hij de taal bespeelt en naar zijn hand zet. Zoals hij de wisselingen in tijd en weergesteldheid omschrijft, het is alsof je het ‘ter plekke’ voelt en ruikt.

Wat dat betreft lijkt Serge Lutens wel op hem met zijn ‘literaire’ kijk op geuren. Alleen met dit verschil: Lutens’ taalgebruik is tenenkrommend pathetisch, hol, écht aanstellerig. Maar het levert wel prachtgeuren op. Iets te veel naar mijn smaak die ik, ook weer opvallend, zelden draag, alleen maar af en toe aan ruik.

Bij tijd en wijke bespeur ik in mij een Couperus-neiging, wanneer ik overvallen word door een mooi (natuur)verschijnsel, een opmerkelijk iets, een tegendraadse esthetiek of – steeds zelden – een geur die mij in de war brengt. En geur die ‘gemeend’, geen marketing driven pretentieus parfum is.

Marketing driven is Eros Flame zeker, pretentieus idem (waarover later meer), toch zou Couperus hier wel raad hebben geweten, was hij gevraagd hiervoor het persbericht te schrijven. Want hij had iets, heel veel eigenlijk, met de oudheid, met zijn goden, mythen en sagen. Hij vertoefde er ook graag waarvan onder meer zijn aanbevelenswaardige reisverslag Antiek toerisme (1910) getuigt – mooie naam voor een ‘gemeende’ geur.

Voor de niet-weters onder jullie: Eros is in de Griekse mythologie de god van de liefde, en staat symbool voor het schoonheidsverlangen en wordt gezien als de drijvende kracht achter aantrekking, binding en (blinde) passie voor iets of iemand. In de eerste omschrijvingen kan ik me vinden, maar de laatste kan ik niet meer horen, zien, laat staan schrijven. Nou vooruit voor de laatste keer: passie.

Dit zegt Donatelle Versace over Eros Flame in in het persbericht: ‘De vonk van ware liefde is de droom die ieder van ons nastreeft. Ware liefde legt de ziel, het lichaam en de geest vast en laat je nooit gaan. Het neemt je de adem weg, want zonder je geliefden, voel je je niet langer compleet. Ware liefde verbruikt alles in een eeuwige vlam van passie’. Hier ook weer dat laatste woord hè… Voor de rest: mooi verwoord.

Nu het pretentieuze, want in het (Nederlandse) persbericht staat: ‘Ook de beelden van de campagne raken je recht in je hart, ze moedigen een belangrijke verandering aan in de klassieke waarneming van schoonheid. Het verhaal van Eros wordt herschreven, met een hedendaagse kijk op het thema diversiteit. Het nieuwe beeld van Eros Flame symboliseert een moderne interpretatie van de iconische sculptuur van (Antonio) Canova: Eros en Psyche’.

So far so good, toch even vermeldenswaard dat deze neoclassicistische beeldhouwer in 1787 aan dit meesterwerk begon maar het pas zes later af maakte. Nu te bewonderen in het Louvre (Parijs) en een door hem tweede gemaakte versie in de Hermitage (St Petersburg), toont het Cupido (Amor) nèt nadat hij Psyche (Louis Couperus schreef hier ook een novelle over) heeft wakker gekust.

Maar dan: ‘In de campagne wordt een vrouw, gespeeld door de beeldschone Gigi Hadid, net als in het traditionele kunstwerk omhelst door een man. In deze moderne campagne bevat het verhaal nog steeds een mythologische boodschap; het vertegenwoordigt onverwachte liefde en het blijvende moment van een vluchtige glimp die al tot het verleden behoort’.

Vreemd, vergeten of over het hoofd gezien: niet vermeld wordt dat de man een afro-american is (de diversiteitsfactor) en, nog vreemder, zijn naam niet wordt vermeld. Hier wordt dus de zonet genoemde, nagestreefde ‘herschreven hedendaagse kijk op het thema diversiteit’ niet nageleefd, niet benoemd.

De man die Donatella Versace in mind heeft: ‘Sterk, zelfverzekerd en bovenal gepassioneerd. Een man die vol trots, maar ook kwetsbaar in contact staat met zijn emoties en hunkert naar het gevoel van ware liefde’. En deze wow-man wordt dus verbeeldt door Salamon Diaz.

Moet gezegd: de ‘klassieke oudheid’ krijgt ook hier weer de volle laag met die typische, direct herkenbare Versace-glam-ram-bam-thank-you-mam. Alleen, op de tonen van een van Vivaldi’s Vier Jaargetijden (welke denk je?) ontrolt zich een film die behoorlijk tussen kitsch & kunst zweeft. Vind ik – zie de (zal toch niet gefotoshopte?) tranen. Of zouden Gigi en Salamon zou in hun rollen zijn opgegaan? Categorie: 2.0-versie van het huilende zigeunerkindertje. Maar de Eros-flacon blijft in zijn vuurrode versie overeind. ‘Ende die commerzjel wordt ‘iel erotisch iengesprokun deur die voice-euver’.

https://www.youtube.com/watch?v=E_SWkGtPmcM

WAT EROS FLAME IK EIGENLIJK?

Geurengoeroe waant zich even Couperus in de beschrijving… De volle maan – gehuld in een donzende geluidloosheid – werd gestreeld door een voorbij vliedende kudde zwart beschaduwde schapenwolkjes. Nog even vleide ze zich met de gedachte te kunnen blijven slaap-sluimeren voor de godin van de dageraad haar entrée zou aankondigen.

Daar verscheen ze, Aurore, omringd door een louterende, eclatante parfumsluier georchestreerd door putti en amoretto’s in de Tuin der Hesperiden: citrinegelakte citroen, goudbedauwde mandarijn en cologne-bebitterde oranjebloesem aangevlamd door in zwarte peper en rozemarijn gedrenkte liefdespijlen… al chercherende naar het kloppende hart van deze etherische, verwijlende essence: een guirlande van masculien geranium en feminiene roos gechaperonneerd door duister peperhout… dat zich in het lover van het mysterieuze, lokroepende bos verenigde met aards patchoeli en strak-droog vetiver…

Doordrongen van deze mannelijkheid, waren het velours-vanille en teder-dronken tonkaboon die als sensuele stralen, gelijk een corona, om de avondzon straalden. Zaligmakende, geparfumeerde zachtheid, anticiperend op de beloften die de nacht zou brengen.

Eros Flame is een slim-commerciële geur. De citrusnoten zijn indrukwekkend. Tsunami is overdreven, maar de eerste spray geeft je een waaier aan ‘hesperiden’. De citroen-, mandarijn- en bittere sinaasappel-combi explodeert als het ware in je neus, die net genoeg lang aanhoudt om je hiervan te overtuigen, maar kort genoeg is om de ‘ongeduldige’ koper de rest te geven.

Dus de frisheid wordt geleidelijk aan kruidiger (zwarte peper, rozemarijn), wordt houtiger door ‘peperhout’ (de naam zegt wat het is). Begeleid door een bloemige noot die meer neigt naar geranium dan naar roos. In de basis opgenomen door een combi van hout (patchoeli, vetiver, sandelhout) en de sensuele boodschappers (vanille, tonkaboon). Elegant, maar – begrijpelijk – hapklaar. Ik meen ook een onderstroom van een variatie op synthetisch ambergris te bespeuren maar die wordt niet vermeld.

Eros (2012) geldt inmiddels als een nieuwe klassieker (staat bijvoorbeeld al een paar jaar in de Amerikaanse toptien), ik zeg met Eros Flame: je weet maar nooit.

ISO E SUPER 4 HIM, IETS MINDER 4 HER

NIGHTPROOF DUO

Jaar van lancering: 2017

Laatst aangepast: 26/11/17

Neus: ‘wereldwijd bekende parfumeurs’

https://www.youtube.com/watch?v=DtDfi20j6cc

Koning Konijn is dood. 27 september jongstleden overleden. Ik dacht dat Hugh Hefner door zijn strenge Viagra-dieet eeuwig zou kunnen ronddolen op de ‘green, green pastures’ van zijn Playboy Mansion met konijntjes en kippetjes all around. Vraag me af of hij postuum nog een extra laag over zijn graf zal krijgen van #me too-aanklachten.

Ik heb hem altijd bewonderd. En niet alleen omdat hij ‘voor ons’ seks uit het preutse verdomhoekje heeft gehaald en het leuke excuus dat je zijn magazine alleen voor de diepzinnige interviews kocht. De spreads waren bijzaak. Zag je toevallig tijdens het snel doorbladeren op zoek naar… Maar ook omdat hij vond dat ‘cheeky’ plezier maken en feest vieren vooral een kwestie van smaak en etiquette is.

Het is zijn dochter Christy geweest die het Playboy-imperium heeft voorbereid op het digitale tijdperk en het bunny-logo op heel veel merchandise liet drukken – ik heb een zwarte boxershort en dobbelstenen. En ook op inmiddels meer dan 20 geuren die – jammer genoeg – in het middensegment vallen. Jammer, een exclusief Playboyparfum helemaal inhakend op het ‘vintage-leven’ van de jaren vijftig en zestig-versierder kan ik me ook als geloofwaardig product voorstellen.

Zijn ‘afscheidsgeuren’ heten Endless Night. Kun je wel ‘een soort van’ symboliek in zien. Iets anders: ook naam van het voor mij beste boek van Agatha Christie. En nu dwalen we helemaal even af. The Queen of Crime had haar Endless Night (gepubliceerd 1967) gebaseerd op William Blake’s Auguries of Innocence (Voorwendsels van Onschuld) uit 1863 en had zijn dochter deze strofe uit het gedicht met een beetje/heel veel fantasie tijdens zijn begrafenis kunnen voordragen (tenminste als je de titel positief interpreteert).

Every night and every morn,

Some to misery are born,

Every morn and every night,

Some are born to sweet delight.

Some are born to sweet delight,

Some are born to endless night.

Volgens Playboy Fragrances ‘ontstaan legenden niet in een dag, maar misschien wel in een nacht. En als de nacht eindeloos is zijn de mogelijkheden dat ook. Om iedere minuut volop te benutten introduceert Playboy een langhoudend, verleidelijk geurduo dat je de hele nacht vertrouwen geeft. Endless Night For Him en For Her’.

Geloof jij dit? ‘Endless Night is uitgetest en goedgekeurd door clubbers in de praktijk en bleek bestand tegen een hele nacht van feesten, inclusief dans, nachtelijke hitte en lichaamsbeweging. Zelfs als je op de dansvloer bezweet raakt houdt het parfum aan, helpt lichaamsgeur maskeren en geeft je zo de hele nacht lang volledig zelfvertrouwen’.

Weet wel dat het geurduo ‘de superieure kwaliteiten van wereldwijd bekende parfumeurs combineert met de expertise van Coty – ‘s werelds nummer één in de parfumindustrie’. Stel je er je dit bij voor: ‘Vanaf de conceptontwikkeling werkten neuzen aan het combineren van langhoudende ingrediënten, met iedere stap de grenzen verleggend, maar zonder compromis aan de kwaliteit en sensualiteit’.

Parallel ontwikkelde Coty een exclusief gepatenteerd complex dat de geur op de huid nog langer vasthoudt’. Er zijn meer producenten die claimen een dergelijke methode te hebben ontwikkeld, alleen heb ík het beoogde effect nooit ervaren. Het is volgens mij puur een kwestie van concentratie en herhalen om ‘eindeloos’ van een geur te genieten. En: een vleugje zweet vinden heel veel mensen aantrekkelijk. En scheidt zweet ook niet feromonen af, want hoe ging het riedeltje ook al weer: bij partnerkeuze schijnt de ‘huideigen’ geur uiteindelijk van doorslaggevende betekenis te zijn.

WAT ENDLESS NIGHT IK EIGENLIJK?

Pas als Endless Night For Him lang op de huid zit neem je spoor van leer waar. Want vanaf de opening ruik je direct een van de meest gebruikte ingrediënten in mannen- en ook vrouwengeuren: Iso E Super. Een in 1973 door IFF ontdekt molecuul dat droog hout (cederhout, patchoeli, vetiver), harsen met grijze amber combineert en toch transparant en ‘neutraal’ overkomt.

Zit dat eenmaal in je neus dan is het verdomde moeilijk eerst citroen, saffraan, kardemom waar te nemen, vervolgens nachtbloeiende jasmijn en viooltjesblad. Nog een keer: en ja hoor, een frisse wave bereikt via de neus de hersenen en ‘vertalen dit’ als fris, groen en knapperig. Maar hoe ik ook snuif het beloofde effect van de jasmijn – ‘verfijnde en verslavende sensualiteit’ en saffraan wordt mij niet gegund.

In Endless Night For Her speelt Iso E Super ook een rol, zij het bescheidener, maar toch. De crowdpleaser wordt hier opgevoerd als een mix van patchoeli en sandelhout aangevuld met een flinke dosis poederige musk. Maar eerst: een fruitig-vrolijke twist van roze peper en bloedsinaasappel gecombineerd met een rosé champagne-akkoord.

‘Komt echt binnen’ zoals dat heet, maar is bijna even snel weer ‘echt buiten’. En dan begint de musk direct al een beetje te spelen, kapselt het bloemige hart (roos en oranjebloesem) als het ware in en schiet snel door naar de basis. Het effect: minder vrouwelijk dan verwacht. Het hart wordt bijna overgeslagen zo lijkt het wel. En in Endless Night For Her ontgaat mij ‘het geheime wapen in het spel van verleiding’: davana.

Eindoordeel: eigenlijk geen. Zal wel. De – ga ik vanuit – jonge kopers stellen in ieder geval geen hoge eisen, hebben nog geen eigen mening over geuren, willen gewoon beschaafd-aangenaam ruiken en hebben de ‘ck one’s’ en ‘1 millions’ van de ketenparfumerie nog niet ontdekt.

EAU SAUVAGE VERTE

Jaar van lancering: 2017

Laatst aangepast: 22/05/17

Neus: François Demachy

Vreemd of niet: de inspiratie voor nieuwe geuren wordt bij Dior nu niet gehaald bij de oprichter van het huis (zijn leven is bijna op alle parfumfacetten gescand), maar bij François Demachy. Een erg opwindend leven heeft deze neus niet – afgaande op de braaf-verplichte gaapgaap-interviews die ik met hem gehad – meer ambtenaar dan kunstenaar zullen we maar zeggen. Of beledig ik nu iemand, je moet tegenwoordig zo oppassen in deze ‘eigen (beroeps)groep eerst’-tijden.

Wel een voordeel: Demachy is Grassois van geboorte. Maar hij is niet de enige. En heb je dan als neus een streepje voor, worden hierdoor je creaties beter in vergelijk met collega’s die het levenslicht niet in de hoofdstad van de parfumerie zagen? Hier kun je een parfumboom over opzetten, maar de uitkomst is oninteressant gezien er geen maatstaf bestaat over wat parfum goed of slecht maakt.

Demachy blijft voor de tweede parfum-versie van Eau Sauvage (niet in de zin van extract; het is een eau de parfum) ook weer heel dicht bij huis. Luiheid of verplichting, want zo staat in het persbericht: ‘Geïnspireerd door de rauwe schoonheid van de Middellandse-Zeevegetatie, brengt hij een prachtig eerbetoon aan Grasse, de stad waar hij opgroeide. Eau Sauvage Parfum is ontstaan in de fonkelnieuwe olfactieve creatiestudio van het huis Dior sinds kort gevestigd binnen de muren van de Bastide des Fontaines Parfumées in het centrum van Grasse’. Verplicht dus. Iets anders: kun je ook een lelijk eerbetoon brengen?

Het promotiemodel blijft hetzelfde: ‘vintage’ Alain Delon, in de tijd dat deze ‘brutale god’ uit de achterbuurten van Parijs zijn artistieke hoogtijdagen had en Eau Sauvage werd gelanceerd – de jaren zestig.

Vind het wel vreemd: een tweede parfumversie. Waarom? Omdat Dior zich verplicht voelt mee te blijven gaan in de mallotige lanceringsmachine van nu die het zelf mede in gang heeft gezet: elk half jaar iets nieuws. En als je even doordenkt: je wordt als consument niet serieus genomen. En je neemt jezelf als neus ook niet serieus: een compositie is een keer gewoon af. Straks gaat Eau Sauvage de Shalimar-kant van Guerlain op. Zóveel variaties dat je je kunt gaan afvragen of er iets mis is met de originele compositie. Met de allereerste Eau Sauvage (1966) in ieder geval helemaal niets, non, niente, nada, rien.

WAT EAU SAUVAGE PARFUM IK EIGENLIJK?

Complimenten krijgen is altijd leuk, of niet? Hangt er natuurlijk vanaf wie het zegt en met welke intenties. Ik kreeg het in ieder geval met Eau Sauvage Parfum van verschillende personen uit mijn omgeving die alleen weten dat ik ‘iets met geuren doe’. Je kunt ook dood gecomplimenteerd worden – zover ging het bij mij niet. Je kunt jezelf ‘richting uitputting’ ook constant schouderklopjes geven. Heeft François Demachy nu een beetje last van.

Lees maar: ‘Het bewerken van Eau Sauvage is een subtiele oefening van herinterpretatie. De signatuur moet tot op de millimeter nauwkeurig gerespecteerd worden en de authenticiteit van de grondstoffen moet behouden blijven. En tegelijkertijd wil je diepte en intensiteit toevoegen. Het gaat er niet om dat de kracht en de concentratie versterkt worden. De kunst is juist om de structuur extra glans te geven door een toevoeging van nog meer warmte’.

Ik antwoord: logisch, vanzelfsprekend. Knapper zou het zijn als Demachy hetzelfde resultaat met ‘de Franse slag’ had gekregen. En soms ga je laatste zelfs vermoeden, gezien de hoeveelheid geuren die hij produceert. Dat is meer een kwestie van op knoppen drukken geworden – geldt voor de meeste neuzen inmiddels – dan een variatie op de achtste vorm van kunst te maken.

In deze Eau Sauvage Parfum schijnt de zon anders. Niet over de het in water drijvende jasmijnblaadjes (hedione), maar over de duinen richting bosschages op zoek naar groene, aromatische en kruidige noten en slierten verdwaald gedroogde vetiverwortels. Kort door de bocht: minder ‘jasmijnwater’ (hedione), meer bos.

De originele versie bespeur ik met name in de opening: een verkwikkende wind van citrusnoten – citroen, cederappel, bergamot. Dan – helemaal terug van weg geweest in geurenland – lavendel. Die pikken de bloemige noten van bergamot op, maken haar rond, bloemiger zonder in truttigheid te vervallen. Dat komt natuurlijk door de wilde bloemen.

Hoe vind je die? Wilde bloemen. Brem, meidoorn, vlierbes? Maakt niet uit, of wel? Het effect in ieder geval: een bloemige noot die snel kopje ondergaat in – persberichtcitaat – ‘hedione het beroemde en revolutionaire molecuul dat aan de wieg heeft gestaan van de legende van Eau Sauvage’. Nu treedt de transformatie op, het water zoekt contact met het hout. Vetiver – persberichtcitaat – ‘ontdaan van zijn gronderige noten, zorgt voor een nieuw, houtachtig facet dat gezuiverd en helderder is’.

Klopt. Ofwel, minder houtiger, groener als het ware. Elk nadeel heb zijn voordeel: hierdoor kunnen volgens Demachy de oriëntaalse noten zich beter ontwikkelen: elemi en cistus labdanum. Hier licht van toon en besprenkeld met best veel kaneel en steranijs. Eindresultaat: een dieper, donkerder meer groen wild water. Ik mis alleen de klaterende en schaterende lach van de oerversie. Wat wel leuk is: Eau Sauvage Parfum komt als de geur zich diep in de huid heeft genesteld aardig in de buurt van Dioressence (1978) – het barbaarse parfum voor de vrouw met ‘mannelijke’ trekken.