SANDELMAN
Jaar van lancering: 2005
Laatst bijgewerkt: 08/05/12
Neus: Olivier Creed
Hoeveel ‘origineel’ sandelhout – santalum album – uit India ruik je tegenwoordig nog in een geur met in de basis sandelhout of in een ‘puur’ sandelhoutparfum? Zit namelijk zo: door ongebreidelde wildkap en geen echte aanplantplanning van de Indiase overheid, schijnt er nog maar weinig over te zijn van de ooit zo uitgebreide sandelhoutplantages. Dus werd (midden jaren negentig van de vorige eeuw volgens mij) besloten dat het ‘heilige hout’ alleen nog maar voor religieuze doeleinden (tempelbouw, bij rouwrituelen) mag worden gebruikt.
Dat weet de industrie al langer, al was het alleen maar om de prijs van wat er resteerde. Dus werd voor natuurlijk sandelhout uitgeweken naar Australië en Hawai voor amyris (ook wel sandelhout west genoemd dat minder ‘warm’ is en sneller vervliegt).
Ook populair: santalum spicata (idem plus een bittere nasleep) en werden er in de laboratoria inmiddels synthetische alternatieven ontwikkeld, die vooral in de basis van geuren het echte romige, zonnige, melkachtige, bloemige ‘pure’ sandelhoutgevoel proberen na te bootsen. Denk aan het erg populaire cashmeran, en geuren waarin zogenaamde witte houtsoorten zitten verwerkt. De beste kwaliteit sandelhout vind je nog steeds in het Mysore-gebied dat wordt gewonnen uit de wortels en het kernhout van de boom. De essentiële olie hiervan is zoet, rijk, warm met een ongekend harmoniserende werking.
Niet alleen op de geest (als je er in gelooft), maar ook in een parfumcompositie: het neemt zeer makkelijk andere geuren in zich op zonder zijn eigen identiteit echt te verliezen. Dat kun je nog steeds goed ruiken in de klassieke attars: net zoals bij wijn, wordt ‘sandelhout-attar’ in de loop der jaren rijker, voller en rijper. Als je dat één keer hebt geroken, heb je het gevoel in de parfumhemel te verkeren – ongeëvenaarde non plus ultra verfijning. Van Creed is bekend dat het alleen de beste ingrediënten verkrijgbaar gebruikt voor zijn geuren. Het parfumhuis is hierin zo streng dat het zich af en toe verplicht voelt klassieke millésimes uit de collectie te halen omdat de oogst van sommige ingrediënten niet goed genoeg meer is.
Geldt in zekere mate ook voor Original Santal maar dan ‘andersom’ – het is namelijk een moderne interpretatie van Santal Impérial (foto) dat in 1850 op verzoek van keizer Franz-Jozef (1830-1916) van Oostenrijk (die vier jaar later zou trouwen met zijn nicht Elisabeth – beter bekend als Sissi) werd gecreëerd en nog steeds te koop is. Alleen weet ik bijna wel zeker dat de geur inmiddels wat samenstelling betreft is aangepast.
Het verschil: het sandelhout van nu is minder rijk sandelhout doordat de bomen door vroegtijdige kap niet de kans krijgen om te volgroeien. Original Santal is een typische, klassieke mannengeur van Creed die absoluut geen moeite doet om modern en hip te zijn. Stoer, mannelijk met een – gelijk alle Creedgeuren – ontzettend verfijnde en daardoor prettige basis. Nadeel alleen: dergelijke geuren zijn bijna standaard geworden voor een chique houtgeur geworden – ook in de ketenparfumerie – waardoor je de bijzonderheid ervan niet meer als zodanig ervaart.
WAT RUIK IK EIGENLIJK?
Wel leuk: Creed gaat ook uit van het spirituele verrijkende en tegelijkertijd kalmerende effect van sandelhout. Wel waar: hoe langer je aan Original Santal ruikt, hoe meer de geur één wordt met de huid, hoe ‘tevredener’ je je voelt. Nou een beetje modern is Original Santal wel, maar je moet over een fijne en geoefende neus beschikken om de gember in de licht-frisse opening van mandarijn, lavendel en jeneverbes – ruik je goed en ‘hierachter’ de gember – te detecteren.
En veel tijd krijg je daar ook niet voor, aangezien de kruiden hun aandacht opeisen: kaneel en koriander… voorzien van een lichte bloemennoot van rozemarijn, lavendel en neroli. En dan natuurlijk waar ‘iedereen’ op zit te wachten: sandelhout uit het Mysore-district (zou het waar zijn gezien bovenstaande tekst?) gecombineerd met cederhout lichtjes overgoten met benzoïne, vanille en ambergris (de echte naar wordt beweerd).
Een aangename, prettige geur met een mooie overgang van fris, naar kruid, naar warm hout. Alleen voor Creed wel een beetje saai, braaf en ‘confectie’. Past goed bij een driedelig pak, smetteloos wit overhemd, perfecte geknoopte stropdas en gepoetste schoenen. Er ontbreekt een beetje de verrassing en het exclusieve gevoel, zoals je dat bijvoorbeeld wel in Bois du Portugal (1987) en in Silver Mountain Water (1995) ervaart.
RUIK & VERGELIJK
Een ‘pure’ sandelhoutgeur staat voor man en klassieke elegantie, maar nog meer voor niche én androgyn. Sommige geuren hebben echt alleen maar de vrouw in het vizier.
Sandelman:
Fragonard Santal (xxxx)
Maître Parfumeur et Gantier Santal Noble (1988)
Sandelvrouw:
Guerlain Samsara (1989)
Keiko Mecheri Bois de Santal (2000)
Tom Ford Santal Blush (2011)
Sandel voor hem én haar:
L’Artisan Parfumeur Santal (1978)
Serge Lutens Santal de Mysore (2001)
Floris Sandelwood (2003)
Montale – Confidential Collection – Santal de Mysore (2007)
Hermès Santal Massoia (2011)
Le Labo Santal 33 (2011)
GEURENGOEROE 