GEURENGOEROE

EEN DRUG, EEN VERLANGEN NAAR SCHOONHEID

Jaar van introductie: 1977

Laatst bijgewerkt: 16/01/15

Neus: Jean-Louis Seuziac

Model: Malgosia Bela, Emily Blunt, Maria Carla Boscono, Sophie Dahl, Linda Evangelista, Jerry Hall, Kate Moss; Natalia Semanova, Nastasia Urbano

Yves Saint Laurent vertelde ooit in een interview dat je de tijd niet vooruit, maar dat je precies op tijd moet zijn. Met de geur Eau Libre uit 1975, de eerste naoorlogse breed neergezette androgyne geur, was hij te vroeg. Weinig mensen begrepen – ondanks de love & peace-gedachte van de hippiebeweging en androgyne pophelden als David Bowie en Lou Reed – het revolutionaire concept van dit groene water geschikt voor alle rassen en geslachten.

Twee jaar later revancheerde hij zich. En hoe! Saint Laurent was precies op tijd met Opium. Voor hem een zwoele vertaling in geur van de barokke, overdadige coutureshows waarin hij de modewereld een aantal seizoenen had ondergedompeld. Een van de eerste parfumvideo-clips van het parfum verbeeldde op een geheimzinnige en toch humoristische manier de ‘nadelige’ gevolgen van Opium. We zien een westerse ‘Yvette’ – naam voor een muze/favoriet model van Saint Laurent, dit keer Linda Evangelista – gekleed in een barok deux pièces ronddolen in een duistere no go-zone ergens in het Verre Oosten. Ze zoekt, ze vraagt, om uiteindelijk in een opiumkit te belanden, om er haar (dagelijkse, wekelijkse, maandelijkse?) shotje te ‘scoren’. Hiermee toonde Saint Laurent zijn uitgekiende gevoel voor marketing. Want naam en campagne – ‘Opium, voor wie zich overgeeft Yves Saint Laurent’ – veroorzaakten veel commotie. Vooral de Chinese gemeenschap in Amerika sprak er schande van.

Met Opium werden drugs opgehemeld en mensen voor de gek gehouden. Pas in 1986 verklaarde de federale rechtbank van Lausanne de aan klacht niet ontvankelijk: de kans dat iemand de drug zou kopen in de veronderstelling het gelijknamige parfum te hebben gekocht, werd uitgesloten geacht. Deze extra aandacht heeft ervoor gezorgd dat de geur inmiddels tot een klassieker in de moderne parfumgeschiedenis wordt gerekend. En dat Opium niet in de vergetelheid raakt, komt doordat het couturehuis bijna elk seizoen wel een nieuwe campagne presenteert waarin wereldberoemde fotografen en regisseurs (zoals Helmut Newton en David Lynch) de mysterie van het parfum op indrukwekkende manier weten te verbeelden.

En voor een model is het nog steeds een eer gevraagd te worden om als ambassadrice van dit schandaalparfum op te treden. Jerry Hall, Linda Evangelista, Sophie Dahl en al die andere zeiden dan ook geen nee. Kate Moss kon dat zelfs twee keer zeggen. Daarnaast verschijnen er sinds een aantal jaren variaties op het Opium-thema zoals bijvoorbeeld Fraîcheur d’Orient (1997), Opium Eau d’Été (2002, 2003) en Opium Fleur de Sjanghai (2005) waarin vooral de frisse openingsnoten de boventoon voeren en frissere bloemen werden toegevoegd.

In 20o9 – Yves Saint Laurent Parfums is inmiddels voor de zoveelste keer overgenomen – ondergaat Opium een facelift. De flacon wordt zoals dat heet ‘aangepast aan de eisen van de tijd’. Dat is nog te pruimen: de inhoud niet. Wordt lichter en transparanter, is eigenlijk een andere geur. Ik heb de geur nog niet geroken. Durf het niet. En Belle d’Opium (2010) gaat meer richting een warme ambergeur.

WAT RUIK IK EIGENLIJK?

De neus van Opium, Jean-Louis Seuziac, omschreef de geur als ‘een gouden zon in een oriëntaalse nacht, een wellustige harmonie van fruit- en kruidennuances’. De opening begint fris en fruitig met mandarijn en bergamot. Zie die mandarijn als een fruitige zon die aan de oosterse horizon opgaat en waarvan de stralen licht frisse, citroenbloemige nuances verspreiden.

Lang tijd om hiervan te genieten heb je niet omdat vervolgens drie bloemen gaan bloeien. Ieder op haar meest uitbundigst: een intens zoete roos, geen heldere, maar uiterst dierlijke jasmijn en de pittig gekruide anjer omringd door mirre en een pikante koriandernoot. De indruk: stroef, donker, verwarrend. De kracht van deze donkere weelde wordt in de basis opgevoerd door een wellustige combinatie van benzoïne, patchoeli, vanille en amber. Opium: you love it or hate it.

Dit is eigenlijk een te summiere omschrijving. Over Opium kun je een boek schrijven. Met een apart hoofdstuk over de presentatie (met soms merkwaardige, wellicht onbedoelde effecten). Zo hoor in je de promoclip met Emily Blunt niet chronologisch afgespeelde flarden uit de dodenmis van Wolfgang Amadeus Mozart met de nadruk op Dies Irea. Zo zie je een luipaard (geleend van Cartier?) door de actrice getemd worden. Opium in combinatie met de dood? Klinkt heel mooi en ‘romantisch’, maar ik vraag me af of het creatieve team op de hoogte was van de betekenis van het in latijn gezongen ‘Lacrimoso dies illa, qua resurget ex favilla’ (Tranenrijke dag waarop uit de as zal herrijzen)? Opium in combinatie met luipaard? Sinds wanneer staat dit roofdier symbool voor de mystiek en het mysterie van Arabië? Geurengoeroe wordt hier erg ‘lacrimoso’ van.

RUIK & VERGELIJK

We geven hier een volstrekt onbevooroordeelde reactie van Estée Lauder tijdens de Amerikaanse lancering in 1978 waarvoor ze was uitgenodigd: ‘Youth Dew met kwastjes!’

Estée Lauder Youth Dew (1953)