GEURENGOEROE

OUDE EN NIEUWE SAFFRAANKENNIS

EEN FRUITIGE OUDH, MAAR DAN…

HET CREËREN VAN EEN ZELDZAAM, ZEER ZELDZAAM SAFFRAANPARFUM

Vraag lukraak mensen met of zonder mondkapje – op straat, in een loungetent, bij de kapper, in de parfumerie, in de supermarkt – of saffraan ze iets zegt. Mede door de groeiende populariteit van tv-programma’s over koken en foodblogs, is de kans groter geworden dat ze inmiddels weten dat het een kruid is – officiële naam crocus sativis – dat aan de Milanese risotto zijn typische smaak en geur geeft. Oh ja, en natuurlijk dat het heel duur is, want handmatig geoogst. Saffraan is een verbastering van het Arabische ‘za’faran’, de oorspronkelijke habitat van saffraan, wat geel betekent. Vandaar.

Het werd door de middeleeuwse kruisvaarders (samen met onder meer hyacint, tulp, kamperfoelie) uit het ‘beloofde land’ meegenomen. Door schaarste en daardoor hoge prijs was het geliefd als parfum en geneesmiddel bij de snob-elite uit die tijd. Hierdoor was de verleiding voor vervalsing aanwezig. Dat kan het je niet meezitten: de Duitsers Findeker en Kölbele werden respectievelijk in 1444 en 1456 in Neurenberg tot de brandstapel veroordeeld omdat ze het niet konden weerstaan nep-saffraan te maken.

Let wel: goedkope saffraan bestaat niet. En dat geldt nog steeds. Ik heb in Spanje – tegenwoordig een belangrijk producent – menig zakje gekocht met echte saffraan op het etiket dat bij nadere inspectie gewoon koenjit (geelwortel) bleek te zijn. Ook een belangrijke klassieke kleurstof, maar toch echt anders van smaak en geur.

Maar hoe omschrijf je de olfactorische kwaliteit van saffraan? Ik zeg ‘altijd’ stroef, droog, hooiachtig, omfloerst, beetje ruw met een zoet ondertoontje – verroeste mimosa op een bepaalde manier. Laatste sluit wel aan bij omschrijvingen die ik op www al zoekende vind of saffraan synthetisch wordt verkregen. Het verwachte antwoord: jazeker. Het wordt op https://patents.google.com/patent omschreven als ‘metaalachtige honing met grasachtige of hooi-achtige tonen, bijzonder warm en aangenaam’.

Leuk die omschrijving ‘metaalachtige honing’. Verder lees ik: ‘Het pittige karakter heeft ook een licht balsemachtig mirre-aspect. Bovendien hebben de onderste tonen ook een cypriol-achtige nuance’. The good scents company schrijft: ‘Wat je echter moet onthouden, is dat saffraan tot 150 andere verbindingen heeft die het uiteindelijke aroma en de smaak creëren’.

Dit zegt Amouroud in verband met de geur Safron Rare: ‘De rijkdom rust rustig in de timide, paarse krokus – een bloem die een paar korte dagen bloeit. De rijke rode en geurige stigmata (hiermee worden de stampers bedoeld) zijn binnenin verborgen, drie per bloem. Zorgvuldig met de hand geoogst, worden ze in de zon gedroogd om hun kostbare, ongewone, zijdeachtige aroma te concentreren. De rijkdom van deze luxe noot is betoverend en lang houdend’.

WAT SAFRAN RARE IK EIGENLIJK?

Dit is een geur die misleidt. Wil zeggen: bij oppervlakkige kennismaking denk je, of althans ik: ‘Wat is er nu zo bijzonders aan deze fruitige oud?’ Wat denk ik te ruiken? Een chique variatie op de ‘fruichouly’ gedragen door ‘zwaar’ hout. En het oud ruik je wel heel snel, waardoor je de rest eigenlijk niet goed waarneemt.

Het is natuurlijk niet de bedoeling van een geur dat je alle ingrediënten afzonderlijk kunt ruiken of benoemen. Het gaat om het ‘totaalplaatje’ en of je dat dan lekker vindt of niet, of mwahhh. Maar heb je alle smaakmakers gelezen – fresia, bergamot, wierook, roos, geranium, cederhout, saffraan, centifoliaroos, jasmijn (uit Grasse), bezoïne, vetiver, sandelhout, vanille – dan wil je ze toch herkennen of herleiden. Ik althans.

Met heel veel moeite ruik ik de fresia. Maar het is eerder een notie van iets frisbloemigs tegen een donkere achtergrond: een frisse maan aan de nachtelijke hemel – zoiets. Dan door snuivend neem je wel goed de rozen en geranium waar. En die worden door de saffraan als het ware veredeld, de hoogte in geduwd. Hoe te omschrijven? De rozen worden zoeter maar niet te zoet, niet kermis. Worden zachter maar vallen niet in de vanille-valluik. Een de licht gekruide zoetheid van saffraan blijft ook op zichzelf staan. Wil zeggen: je neemt de saffraan ook solo waar.

De basis is eigenlijk het interessantst. Achter de chic-zwoele sluier van de ‘saffraanrozen’ neem je een stevige oud-noot waar die niet cliché zwaar en bombastisch is door vetiver en cederhout; dit hout maakt het oud op een of andere manier droger en helderder. En dan als alle ingrediënten zijn uitgewerkt, blijft een chique spoor achter van door fluweel ingepakt hout. En dan ruik je dus kwaliteit, dan ruik je dus niche. Oh ja, ik vergeet de ‘hele tijd’ dat het merk Amouroud een initiatief is van The Pefumer’s Workshop vooral bekend van Tea Rose.