RIEN VA PLUS!
EN: OVER WIEROOKSCHAARSTE
Jaar van lancering: 2006/2014
Laatst aangepast: 09/11/14
Neus: Antoine Lie
Concept & realisatie: Etienne de Swardt
Een ster wees ze naar Betlehem. En wat brachten de drie wijzen ook al weer mee voor het kinderke teer? Volgens overlevering hield de zestigjarige Melchior, een Europeaan, het bij goud. De veertigjarige uit Azië afkomstige Balthasar koos voor een cadeau dat misschien wel zijn gewicht in goud waard was: mirre. Caspar, de jongste – slechts twintig – van dit illustere gezelschap nam uit zijn geboortestreek Saba (nu Ethiopië) wierook mee – door schaarste en daardoor de prijs toen ook al een godsgeschenk.
Ethiopië wordt beschouwd als het thuisland van wierook (afkomstig van de boom genaamd boswelia). Alleen de productie ervan loopt gevaar. Twee jaar geleden melden onderzoekers van de universiteit van Wageningen dat binnen vijftien jaar het areaal gehalveerd zal zijn. Het probleem: niet zozeer de over-exploitatie is verantwoordelijk voor het feit dat de bomen in negen gebieden ernstig uit balans zijn. Wel vee: vreet de jonge boompjes weg. Wel ziekten: tasten volwassen bomen aan. Een andere bedreiging: het platbranden van vegetatie voor landbouwgronden. Nog zoiets: aanplant van nieuwe bomen verloopt moeizaam door de groeiwijze van de bosweliaboom; jonge planten groeien na uitloop, na een paar jaar min of meer ondergronds. Dat maakt de kwekerij moeilijk vol te houden.
Wierook is waarschijnlijk alleen nog te redden door ‘zijn’ habitat af te grendelen voor vee en mensen. Daar is wetgeving voor. Maar Ethiopië is een uitgestrekt land met straatarme mensen die aan wierook kunnen verdienen. Dan worden regels minder belangrijk. Aldus wierook-specialist – Geurengoeroe wist niet dat dit specialisme op universitair niveau bestaat – dr. Frans Bongers van de Wageningense universiteit waar nu een onderzoeksproject loopt met tien promovendi en post-docs over wierookproductie. Code oranje: als er nu niets ondernomen wordt, dan resteert binnen een halve eeuw nog maar tien procent van de huidige beschikbare hoeveelheid wierook.
Dus als we niet oppassen, is over vijftien jaar Rien (2006) en Rien Intense Incense (2014) onbetaalbaar geworden, moet je met puur goud in the pocket naar de parfumerie om een flacon te bemachtigen. Maar dat maakt het juist begerenswaardiger: de lokroep van luxe schuilt in de schaarste-facor dat verkocht wordt als exclusief, en daardoor onbetaalbaar voor bijna de meesten stervelingen onder ons.
Opvallend is dat veel parfumhuizen tegenwoordig exclusieve lijnen lanceren voor landen waar de wortels van het parfum zich bevinden en het geld op straat ligt: het Midden Oosten. Daar kijkt de elite en aspirant ‘powers that be’ niet op een onsje wierook, oud en roos meer. Sterker, more is better. Zo ook Rien Intense Incense – in eerste instantie een limited edition voor dit gebied. De ontvangst was zo enthousiast dat, zo gaat het dan, het wereldwijd werd gedistribueerd. Een goed besluit: Rien Intense Incense is voor mij een niet-cliché kijk op het zo favoriete parfumthema de Oriënt. In plaats van je onder te dompelen in sensueel-zoete elixers met Europese invalshoek – waarvan klassiekers in deze categorie als Guerlains Shalimar (1925), Estée Lauders Youth Dew (1953), Yves Saint Laurents Opium (1977), Calvin Kleins Obsession (1986) getuigen – lijkt Rien Intense Incense ter plekke gemaakt. Het is woest, het is droog, het is woestijn, het is zoals niche-parfumerie anno nu moet zijn: uitdagend, grenzen verkennend, de consument niet tevreden stellen met beproefde recepten (het onlangs gelanceerde Cologne – bespreek ik weldra – staat dan weer haaks op).
WAT RUIK IK EIGENLIJK?
Rien – nu pas voor het eerst echt goed geroken – is meer een veronderstelling van wierook. De geur wordt er niet door gedragen, het blaast als een waterpijp meer door de compositie, betovert lichtjes de andere ingrediënten, geven ze een broeïerig randje die samen meer een kruidige, understated poederige suèdegeur vormen met een echo van bloemige nuances: ‘Licht als mohair, waardevol als kasjmier met een vanille-opium akkoord’. Rien is zacht met een bloemige en ‘open’ allure.
Het knappe aan Rien Intense Incense: het is niet zo maar intense versie – minder alcohol, meer parfum. Geen gepimp. Meer een kwestie van een opnieuw een partijtje schaken: hoe plaats je de ingrediënten zo zodat ze zich aangevallen voelen en in volle kracht, uit overleveringsdrift, toch een andere strategie moet bepalen, zonder hun eigen geursignatuur prijs te geven.
Eén ding is duidelijk: wierook is van loper in Rien, koning geworden in Rien Intense Incense. Zonder dat hij echt overheerst. Want in de gaten gehouden, en mooi warm-kruidig gemaakt door komijn (die hier zijn ware booschap prijsgeeft, want ruikend naar een bezwete huid, gaat bijna richting civet) en peper. En tegelijkertijd een bittergroene noot die doet denken aan salie en eucalyptus.
Is wierook koning, dan zijn de aldehyden koningin – mooi om te ruiken hoe die subtiel de hele compositie in de lucht tillen, een soort van zwevende, metaal-koude zwaartekracht geven, met name aan de komijn en peper in de opening. Roos en iris stellen zich nu op als pionnen, doen hun diensten zonder zich te laten voorstaan op hun kwaliteiten – het bepaalt de lichtzoete ondertoon van de compostitie.
Het gaat natuurlijk om de basis. Hier wordt de wierook donker, donkerder, donkerst, krijgt een animale, ruwe kwaliteit (styrax en cistus labdanum) zacht en warm gemaakt door amber, en ondersteund door een prachtige bos-setting van mos en patchoeli. Terwijl de aldehyden aangenaam doorwerken. Als men mij had verteld dat deze mannencompositie van Amouage was, dan had ik dat ook voor zoete koek geslikt. Maria en Jozef mochten gewild hebben dat de geschonken wierook, zo droog, zanderig, verschroeid groen en lijfelijk sensueel had geroken als Rien Intense Incense.
GEURENGOEROE 