HET RAADSEL PARFUM: GEURGENIETEN IN DE OVERTREFFENDE TRAP
Jaar van lancering: 2008
Laatst bijgewerkt: 04/04/12
Neus: onbekend
De BBC heeft op zijn klassieke radiozender sinds 1942 een uitzending getiteld Desert Island Discs waarin bekende mensen wordt gevraagd naar lp’s (inmiddels cd’s) die ze mee zouden nemen naar een onbewoond eiland. Mogen er niet meer zijn dan acht. Lijkt me leuk om een dergelijk programma te presenteren maar dan met, juist, parfums. Stel me zelf ook wel eens de vraag welke ik als een moderne Robinson Crusoe in mijn koffer zou pakken. Pfff… dat wordt steeds moeilijker gezien de constante flow van nieuwe geuren die indruk maken – vooral in de nichesector.
Zoals de geuren van Ormonde Jayne en Mona di Orio. De beste optie: parfums (en dan alleen het extract) die het meest verfijnd één familie vertegenwoordigen. Voor aldehyden: N°5 (1921) van Chanel – of toch maar N°22 (1922)? Voor oriëntaalse geuren: Shalimar (1925) van Guerlain, of voor de fun Shocking (1937) van Elsa Shiaparelli. Chypres: Bandit (1944) van Robert Piguet of kies ik nu voor Mystère van Rochas (1978)? Voor pure florals: een parfum dat ik net heb ontdekt: Diorama (1949) van Dior of toch maar – hier slaat de twijfel weer toe – Trois Fleurs (2009) van Parfum d’Empire?
Voor de citruscologne: Guerlains Cologne du Parfumeur (2010) of Eau d’Hadrien (1981) van Annick Goutal? Leergeuren ook zoiets: Peau d’Espagne (1901) van Santa Maria Novella of Cuir van Lancôme (1936). Heb nu al teveel bagage. En nog geen mannengeuren: Fougère Royale (1883) van Houbigant, Knize Ten (1921), Habit Rouge (1965) van Guerlain en Chanels Antaeus (1981). Oh, help: Guerlains Jicky (1889) kijkt me ook zo verwachtingsvol aan…
Is bijna niet te doen, zoals dat heet. Maar als je nu slechts één parfum bij je mag hebben? Dan ga je op zoek naar een geur die alles wat parfum vermag in zich heeft, die als het ware symbolisch is voor de kracht en de geschiedenis van parfum, voor wat parfum met je kan doen. En dan kies ik toch voor een attar van Amouage. Attar (عطار ) betekent in het Arabisch ‘kruidenier’, apotheker, alchemist en parfumeur, en geldt als een van oudste manier van parfum produceren die nog steeds – het zij steeds minder – in de Arabische landen en India op de meest onverwachte plekken wordt gedaan. Het is een intens geconcentreerde olie van bloemen, kruiden, specerijen en harsen ‘opgeslagen’ in – meestal – sandelhoutolie. Een attar maken is enorm arbeidsintensief.
Kort door de bocht: een koperen ketel (deg) wordt gevuld met water en verse bloemen/kruiden, die wordt afgesloten met een deksel met opening. Deze deg wordt via een bamboepijp verbonden met een andere koperen ketel (bhapka) gevuld met sandelhoutolie die in een waterbad staat. Dan wordt onder de deg een vuur aangelegd dat het destillatieproces in gang zet: de stoom vloeit via de bamboepijp van de deg naar de naar bhapka. De deg mag niet te heet worden waardoor de bloemen/kruiden verbranden).
En de bhapka moet koel blijven om de stoom goed te laten condenseren. Na vier uur wordt het proces herhaald en vervolgens een nacht afgekoeld. De volgende ochtend worden olie (die de geuren in zich heeft opgenomen) en water gescheiden waarbij het water weer teruggegoten wordt in de deg. Afhankelijk van de soort attar kan dit proces weken duren.
Amouage laat ‘ons’ weer kennis maken met deze meest intense vorm van parfum in 2005: Ohood, Oudh Al Khaloud, Al Andalus en Mukhalat. 2008: Oudh Al Khalood (geleverd in flacons van 12ml met klassiek ‘aanbrenger’ van glas). Toen ik de laatste voor het eerst rook – vorig jaar bij Place Vendôme in Welvegem – dacht ik: ‘Als ik nu doodga, weet ik in ieder geval dat ik de essentie van parfum heb geroken’.
Maar ik leef nog en heb me dus kunnen verdiepen in twee nieuwe attars Homage en Tribute (ook beide 2008). Verschenen ter gelegenheid van het 25jarig jubileum van het huis. What’s in a name en wat een ‘fragrance festivity’! Bij het ruiken, ga je direct terug naar de oerculturen die parfum gebruikten om de goden tevreden te stemmen. En dat werd toen voornamelijk gedaan door verschillende soorten wierook te verbranden – ook de hoofdrolspeler in Tribute.
WAT RUIK IK EIGENLIJK?
In grote hoeveelheden (op de foto getapt). Het effect: rijk, warm, zalvend – dus aards. Etherisch en ijl – dus hemels. Heel cliché: als of aarde en hemel samenkomen. Het is alsof je een oude Egyptische tempel betreedt waar dienaren net een offerande hebben gebracht. Tribute heeft iets sacraals, je krijgt de neiging te buigen uit louter deemoedigheid; dat je de kans wordt gegund om zo puur de wierook (afkomstig uit het Dhofar-gebergte van Oman) te ondergaan.
Heel langzaam en bescheiden neem je de bloemige noten waar: de rijkste, volste en zoetst ruikende roos die er bloeit: taïf-roos gecombineerd met jasmijn die door de basis een dierlijke toets krijgt. Heel elegant en erg oosters is de toevoeging van saffraan – ook al eeuwenlang een geliefd parfumingrediënt in Arabische contreien en door ‘onze’ kruisridders naar Europa gebracht. Het geeft Tribute een soort van stroeve, licht zoete ondertoon die in de basis zeer elegant, maar zeer intens linkt met leer (berkenteer) en een zoetige tabak.
Ook de houtnoot van patchoeli, vetiver, ceder- en sandelhout is subliem. Duurt ook even voor je deze noten duidelijk ervaart. Maar op een gegeven momenten ruik je door de wierooksluiers heel subtiel ‘hout’ – met name vetiver. Kortom: parfum in de overtreffende trap.
RUIK & VERGELIJK
Lijkt me eerlijk gezegd onmogelijk. Met dien verstande: ik ben nog niet erg ‘into’ attars. Heb ze voor het eerst in 1999 in India op een lokale markt puur geroken, maar realiseerde me op dat moment nog niet de uitzonderlijkheid. Kocht later twee flacons in Dubai genaamd Attar Al Kaaba (foto) die duidelijk maakten hoe groot het verschil nog is tussen westerse en oosterse parfumtradities: beide tot aan de rand met roos en oud gevuld. En Montale verkoopt inmiddels geuren onder deze naam. Attars vormen een categorie op zichzelf, zijn ‘hors concours’ en heb je van goedkoop tot best wel erg duur – zoals die van Amouage.
Nog iets: ik weet niet of Amouage het klassieke attar-procedé heeft gevolgd. Wat ik wel weet: het is in ieder geval een ‘tribute’ aan de essentie van parfum. En dat geldt ook voor het lichtere en meer toegankelijke:
Amouage Homage Attar (2008)
GEURENGOEROE 