Hotel Sofitel Legend The Grand Amsterdam wijdt tot negen maart een gratis foto-expositie aan een van de meeste iconische ‘vrouwenbeelden’: la Parisienne. Ook zó geliefd in de parfumwereld. Titel: La Parisienne by Sofitel. Maar… bestaat zij wel in het echt, of is zij eerder een droom, een ideaal, een verlangen die sinds een paar jaar voor heel veel niet-Parisiennes als rolmodel geldt gezien de talloze Instagram-accounts aan ‘haar’ gewijd.
Het spijt Geurengoeroe te moeten mededelen voor allen die er zo in geloven: La Parisienne bestaat niet, La Parisienne is een wishful thinking. Met dit keiharde feit ben ik in ieder geval al vroeg geconfronteerd. ‘Zestien lentes jong’ lifte ik met een vriend naar Zuid-Frankrijk. Parijs als tussenstop, want dat moest ik zien – absolument. Als petit gars had ik al een bovengemiddelde belangstelling voor goot et les choses die het leven ‘embelliseren’ in vergelijk met mijn drie broers en drie zusters. Dus ook voor la mode. In mijn gedachten kleedde elke Parisienne – in ieder geval in het eerste arrondissement – zich volgens ‘les derniers cris’ met chic-flair geklede en trots kraaiende Parijse haantjes aan hun zijde. Immens was de teleurstelling toen we métro Place de la Concorde uitstapten: geen enkele vrouw kwam in aanmerking. Wel af en toe een paar exemplaren van die ‘andere’ Parisienne: oud, ineengekrompen, make-upproof, iets voorovergebogen totaal gekleed in zwart – denk Edith Piaf. Volks, maar op een bepaalde manier toch smaakvol, in ieder geval niet storend, in ieder geval in vergelijk met nu.
Toen ik midden jaren tachtig op de Cité Universitaire van Parijs woonde, kwam ik erachter dat La Parisienne ‘ook nog eens’ geen positief waardeoordeel bezit. Beter gezegd: het is een scheldwoord geuit door ‘Fransen uit de provincie’. Staat (nog steeds!) symbool voor arrogantie en snobisme van het verwende, naar anorexia nijgende kindvrouwtje dat zichzelf heel belangrijk vindt, constant zoekt naar bevestiging – ‘Oui, tu est si belle, si chique, chérie!’ – en nauwelijks buiten haar vertrouwde habitat durft te komen. Grappig en/of misverstand: parfumhuis Guerlain heeft een lijn met dezelfde naam bestemd voor eens populaire, maar nu bij het grote publiek vergeten geuren.
Hoe komt het dan toch dat La Parisienne een begrip, een ideaal is geworden? En dat wereldwijd. Het staat sinds een paar decennia voor een combinatie van een über-knappe vrouw met duidelijke, maar subtiel verpakte sloeri-appeal die geloofd in zonovergoten romantiek, dag in dat uit in een roze wolk leeft en om de zoveel minuten een kus wil of wil geven. Dan heb je het over de Parisienne die vooral door Franse regisseurs tot leven werd gebracht. Men neme ‘dom blondje’ Brigit Bardot, haar ravissante meer ‘intello’ landgenote Jeanne Moreau en de very koel-afstandige bloedige Catherine Deneuve (alle drie te zien op de expositie in The Grand).
De Parisienne uit de modebladen toont een ander ideaal dat zich telkens heeft aangepast aan de modes, de mores en de waan van de dag. Toch zweeft zij ook meestal tussen de ongenaakbare godin en toegankelijke hoer. En van deze twee uitersten en alles wat daartussen zit, maakt vooral de parfumindustrie onuitputtelijk gebruik om zijn geuren nog ‘onweerstaanbaarder’ te maken. Opvallend: het zijn vaak steractrices die deze rol mogen spelen. Vroeger een eer, nu schering en inslag en niet meer echt indrukmakend gezien bijna elk belangrijk parfumhuis er verschillende op nahoudt en om de zoveel tijd inwisselt door de nieuwe lichting.
Er is één vrouw die ‘door de jaren heen’ la Parisienne op al deze manieren honderden keren heeft uitgebeeld. Bij het horen van haar voornaam weet je wie er wordt bedoeld: Kate Moss. Misschien zie je haar ook terug in de rondreizende en de gratis tentoonstelling die aan la Parisienne is gewijd die na Parijs en Londen Amsterdam aandoet en waarmee Sofitel tot uitdrukking brengt waarvoor de hotelketen staat – de Franse elegantie.
Wat opvalt aan de 32 foto’s (waarvan 22 afkomstig uit het archief van Paris Match): geposeerd of onbespied geschoten, hoe dichter we bij het selfie-en Instagramtijdperk komen, hoe gewoner en alledaagser la Parisienne wordt, hoe meer je je in haar kunt verplaatsen, hoe makkelijker je dit beeld zelf kunt kopiëren. Behalve de echte actrices dan – die kunnen als Parisienne niet gewoon doen, die blijven ‘op zijn Hollywoods’ klassiek-uitdagend, klassiek-smachtend en klassiek-mysterieus kijken naar het vogeltje.
GEURENGOEROE 