GEURENGOEROE

PARFUMBLOGGEN IS VERLEDEN TIJD?

‘SMELLODIE’ IS DE TOEKOMST (IN DE CINEMA)?

Laatst aangepast: 13/09/16

De snel veranderde internetregels stelt bloggers voor een probleem. Of niet? En: parfum spreidt zijn vleugels uit en bezoekt oorden waar je het niet op de eerste plaats verwacht.

Geurengoeroe heeft een bloggerprobleem. Hij is niet de enige. Wat wil: schrijven is ‘not’. filmpje, vlogje maken is ‘hot’. Zei onlangs de oprichter van Facebook himself via een… videomessage. Mensen hebben geen zin meer in ellenlange fijngeslepen en fijn geschreven bloggersuitwijdingen over het hoe en waarom. In zijn geval geur. ‘Zal wel’ denken de meesten. Je kunt het ook verwoorden in een clip van een, twee of drie minuten. Gebeurt natuurlijk al: duizenden plaatsen hun geurrecensies – die weliswaar vaak te lang door dralen – op internet via Youtube en andere kanalen. De meesten blijven steken in platitudes en/of van über-enthousiasme overlopende lofuitingen die garanderen dat ‘de merken’ geuren ‘ter beoordeling’ blijven toesturen.

Slechts enkele becommentariëren met kunde en vakmanschap. Alleen autoriteit en specialisme van de eerste generatie bloggers met een gids- en duidingsinvalshoek (op welk gebied dan ook) doen er steeds minder toe. Who cares? Het moet gezellig blijven. Conclusie: bloggers maken  steeds meer pas op de plaats voor influencers. Is dit erg? Nee. Eerder een logische ontwikkeling van het toenemende gebruikersgemak van internet. Nu alleen de vraag: hoe pas je je aan in deze nieuwe situatie? Geurengoeroe denkt daar al een tijdje over na, is aan het oefenen geslagen met fragrance-filmpjes, maar is nog niet tevreden met het resultaat. Wordt vervolgd. Voor het zover is, korte geurbeschrijvingen en – hij kan het niet laten – langdradige onderwerpen die het begrip geur verder trekken, zoals vorige week aangekondigd.

Zoals: film & fragrance. Als hij het had geweten, en zijn agenda beter had gepland dan was Geurengoeroe nu in Berlijn. Daar wordt geëxperimenteerd – in de vorm van een festival – met onder andere films waarbij geuren op de achtergrond het verhaal sturen. Doel: de totaalbelevenis groter maken. Met andere woorden ‘story telling’ die het zintuig reuk actief betrekt bij de zintuigen gehoor en zicht. Andere onderdelen: Wolfgang Georgsdorf, uitvinder van het elektronische geurorgel Smeller 2.0, geeft première van geurcomposities die solo of in combinatie geluid, muziek, film en literatuur de bezoekers een geheel nieuw artistieke ervaring bezorgen.

Hiermee lijkt het door Richard Wagner in gang gezette ‘Gesamtkunstwerk’ – begin 19^de eeuw vervolmaakt door de Russische componist Alexander Nikolayevich Scriabin – pas echt ‘totaal’ te zijn geworden. En geluidskunstenaar Carl Stone – beter bekend als ‘the king of sampling’ – geeft een live performance van elektro-akoestische-geurcomposities.

Helemaal nieuw is het niet trouwens, film en geur. Bij het kopen van de ticket voor de megazwarte komedie Polyester (1981), kregen bezoekers een scentstrip als gimmick mee – genaamd Odoroma – met verschillende geuren – die bij het op het doek aangekondigde momenten – gescratched moesten worden. Hier was het vooral de meligheid die de boventoon voerde; de odeurs die je onderging stonden haaks op wat de gemiddelde filmfan zich erbij voorstelde. Geen bloemetjes en bijtjes, wel de aroma’s ‘geëxtraheerd’ uit de beerputten van onze maatschappij.

En iets van een andere orde: in 2009 werd in het Guggenheim Museum de eerste ScentOpera uitgevoerd. Geconcipieerd door Stewart Matthew die hiervoor samenwerkte met de componisten Nico Muhly en Valgeir Sigurdsson, en de neus Christophe Laudamiel. Werd onder meer gesponsored door Thierry Mugler Parfums voor wie Laudamiel in 2006 Le Parfum Secret samenstelde. Vijftien geuren geïnspireerd op de teleurstellende (vindt Geurengoeroe) verfilming – ging dat jaar in première – van Patrick Süskinds Das Parfum.

Eén van de films die tijdens het Berlijnse Osmodram Festival begeleid worden door een ‘smellodie’ is Die andere Heimat – Chronik einer Sehnsucht. Daar komt veel bij kijken zoals blijkt: de Smeller 2.0 weegt 1,6 ton, heeft 64 geurkanalen die door gestuurde ventilatie geuren in de bioscoop verspreiden. De neus van deze smellodie is Geza Schoen van Escentric Molecules.

Geurengoeroe is benieuwd, alleen vraagt hij zich af of de aanhoudende ‘verparfumering van de wereld’ wel zo nodig is. Zo gebeurt het steeds vaker dat tentoonstellingen in musea worden opgefleurd worden met geuren. Was het tot voor kort gewoon dat kunstwerken zo neutraal mogelijk werden gepresenteerd – dus zo veel mogelijk gevrijwaard van geur en geluid zodat je je ongestoord kunt concentreren op de kunst – dat wordt nu in het kader van ‘totaalbeleving’ losgelaten. Zo biedt de MET (Metropolitan Museum of Art) in New York sinds een tijdje ‘multisensory booklets’ die zijn uitgevoerd met een ‘touch-activated’ geluiden en geuren. Het idee: de tijd ‘oproepen’ waarin de kunst werd gemaakt.

Geurengoeroe vraagt zich in deze ook af: geuren zijn ‘van alle tijden’. Stank is altijd hetzelfde geweest, prettige geuren ook. Wat ‘moet’ ik ruiken (wil ik het ruiken?) als ik in het Rijksmuseum kijk naar Het Melkmeisje van Johannes Vermeer? Melk, brood, het hout van de vloer, de gepleisterde muren? Het raam is dicht, dus de geur van stad is dus beperkt – isolatiemateriaal en dubbele beglazing was nog niet gebruikelijk. En stel dat je deze mogelijkheid bij elk kunstwerk wordt geboden? Verlaat je ‘geurgek’ het museum. Wat interessanter is: een parfumeur die zich laat inspireren door een kunstwerk, zoals Spiros Drosopoulos van Baruti.

Zijn Melkmeisje (2014) opent het gesloten venster en laat je de sensaties en de verwachtingen die het voorjaar ‘tijdens onze Gouden Eeuw’ oproepen olfactorisch ervaren. Onverwacht en origineel, en geeft je de gelegenheid elke keer dit gevoel op te roepen – als je wilt (bij aankoop van de geur). Heel wat beter en ‘langhoudender’ dan al die prullaria-onzin die je in ‘shopping mall’ van het Rijksmuseum kunt kopen.